Słynne powiedzenie, że “tonący brzytwy się chwyta” nie sprawdza się w każdym przypadku. A już na pewno nie sprawdza się, jeśli chodzi o upadłość konsumencką. Poprosić bowiem o pomoc to nic złego, a przeprowadzenie tego postępowania bywa ostatnią deską ratunku dla osoby niemogącej sobie poradzić z długami – i często jedyną szansą na rozpoczęcie “z czystą kartą”, od nowa. Choć całą procedurę można podzielić na 3 kluczowe etapy, to wydaje się, że najważniejszym jest ustalenie (i późniejsze wykonanie) planu spłaty. Czym jest owy plan spłaty wierzycieli?
Zapraszam do lektury!
Z pewnością zainteresuje Cię też także ten wpis: Ile trwa upadłość konsumencka?
Plan spłaty wierzycieli – co to?
Plan spłaty wierzycieli to kluczowy element w postępowaniu upadłościowym, który określa sposób i terminy spłaty długów upadłego. Ustala się w nim, jaka część zobowiązań zostanie spłacona i w jakim okresie, zwykle rozciągającym się od kilku do kilkudziesięciu miesięcy (o czym więcej poniżej).
Plan umożliwia skonsolidowanie wszystkich zobowiązań dłużnika w jedno postępowanie. Dzięki temu unika się prowadzenia wielu odrębnych postępowań sądowych czy egzekucyjnych, a wszyscy wierzyciele mają równe szanse na odzyskanie (przynajmniej częściowo) swoich należności.
Jak się go ustala?
Plan spłaty ustala – w formie postanowienia – sąd, który prowadzi postępowanie upadłościowe. Zanim jednak to nastąpi, syndyk musi zakończyć swoją pracę, tj przeprowadzić.:
- identyfikację wierzycieli,
- ocenę wartości majątku,
- jego sprzedaż,
- a na końcu rozdysponowanie zebranych środków na spłatę długów.
Gdy to zrobi, przedstawia on sądowi propozycję planu spłaty wierzycieli. Określa w nim proponowany zakres i harmonogram spłat długów, które nie zostały uregulowane ze sprzedaży masy upadłości (majątku upadłego).
Propozycje syndyka nie wiążą jednak sądu. Przy zatwierdzaniu ostatecznego planu spłaty, sąd opiera się bowiem na dochodach i wydatkach dłużnika, jego sytuacji osobistej, stanie zdrowia i wieku. Na tej podstawie ustalany jest czas trwania planu spłaty i wysokość miesięcznych rat – choć trzeba przyznać, że z reguły sądy biorą pod uwagę sugestie syndyka.
Plan spłaty – czy zawsze jest ustalany?
Nie! Musisz wiedzieć, że zdarzają się sytuacje, że plan spłaty wierzycieli nie jest ustalany. Kiedy się tak dzieje? Gdy sąd:
- umarza zobowiązania upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli;
- warunkowo umarza zobowiązania upadłego, bez ustalenia planu spłaty wierzycieli
- wydaje postanowienie o odmowie ustalenia planu spłaty wierzycieli (albo umorzenia zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli lub warunkowego umorzenia zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli).
Nie będę Cię zanudzał przesłankami, kiedy dokładnie tak się dzieje, jednak chcę zwrócić Twoją uwagę na jedną kwestię. Mianowicie, umorzenie zobowiązań bez ustalenia planu spłaty jest jak “magiczna gumka”, która wymazuje długi bez ich spłacania. Jednak – wbrew powszechnemu przekonaniu – takie działanie sądu należy do absolutnych wyjątków. Sąd “wymazuje” dług, gdy oczywistych przyczyn wynika, że upadły jest trwale niezdolny do spłat w ramach planu spłaty wierzycieli. Przykładowo, chodzi o seniorów, chorych czy osoby, które szczególnie ciężko doświadczyło życie.
Co oznacza dla upadłego ustalenie planu spłaty?
Ustanowienie przez sąd planu spłaty stanowi znaczący postęp w procesie oddłużania. Precyzyjne określenie niezbędnych działań do “wyzerowania” zobowiązań, wskazanie wysokości miesięcznych rat oraz wierzycieli, którzy otrzymają te płatności to kamień milowy dla dłużnika.
Plan spłaty zapewnia mu bowiem pewną stałość i umożliwia skuteczne zarządzanie finansami. To z kolei przekłada się także na psychiczną stabilność.
Istotnym aspektem w tym temacie jest także fakt włączenia do planu spłaty pełnych kosztów postępowania upadłościowego. Dzięki temu dłużnik nie ponosi dodatkowych kosztów związanych z tym procesem.
Na jaki okres ustala się plan spłaty wierzycieli?
Przepisy dotyczące upadłości konsumenckiej jasno określają czas trwania planu spłaty, który jest ustalany w miesiącach przez sąd. Czas ten nie powinien przekroczyć co do zasady 36 miesięcy. Standardowo, sądy ustanawiają plan spłaty właśnie na taki okres, czyli 3 lata. Dzieje się tak w typowych przypadkach, gdy dłużnik nie narażał się swoim zachowaniem na niewypłacalność.
Jeśli jednak długi wynikają z celowych działań dłużnika lub z jego wyraźnego zaniedbania, sąd może wydłużyć termin spłaty do maksymalnie 84 miesięcy, czyli aż 7 lat. Taka decyzja sądu może zapaść na przykład, gdy upadły świadomie zaciągał kolejne zobowiązania, mimo braku możliwości ich spłaty.
W procesie ustalania planu spłaty, sąd uwzględnia zatem zachowanie dłużnika wobec jego wierzycieli, podejmowane próby spłaty, a także możliwe alternatywy dla zaciągania nowych długów.
Czy można go zmienić?
Choć sąd ustala plan spłaty długów, uwzględniając osobistą sytuację dłużnika, to czasami może okazać się, że realizacja tego planu jest nierealna. W takim przypadku, osoba upadła ma możliwość złożenia zażalenia na postanowienie sądu dotyczące planu spłaty (w ciągu tygodnia).
Ponadto, w każdym momencie dłużnik ma prawo zgłosić do sądu trudności w wywiązaniu się z zobowiązań. Sąd, po przesłuchaniu wierzycieli, może zdecydować o modyfikacji planu i przedłużeniu okresu spłaty do maksymalnie 18 miesięcy.
Co istotne, jeśli w trakcie trwania planu spłaty dojdzie do znaczącej poprawy sytuacji finansowej upadłego, zarówno wierzyciele, jak i upadły mogą wnioskować o zmianę warunków planu spłaty. Taka poprawa musi jednak wynikać z czegoś innego niż podwyższenie pensji czy dochodów z samodzielnej działalności zarobkowej.
______________________________________________________
Autor wpisu: Adwokat Michał Podgórski
Potrzebujesz pomocy prawnej w zakresie upadłości konsumenckiej?
Skontaktuj się ze mną:
+48 695-501-001
kancelaria@mpodgorski.com
