Kim jest wykonawca testamentu?

wykonawca testamentu

Udostępnij post

Share on facebook
Share on linkedin
Share on twitter
Share on email

W procesie wdrażania w życie woli spadkodawcy, zawartej w testamencie, kluczową rolę odgrywa wykonawca testamentu. Jego wyznaczenie wynika bezpośrednio z osobistej decyzji testatora.

Przeczytaj ten artykuł i dowiedz się:

  • Kim jest wykonawca testamentu?
  • Jak i kiedy można go powołać?
  • Jakie funkcje pełni?

I wiele więcej! Zapraszam do lektury!

Kim jest wykonawca testamentu?

Wykonawca testamentu jest osobą powołaną przez testatora (spadkodawcę) w testamencie. Jego główną rolą jest dbanie o to, aby wszystkie decyzje dotyczące majątku zmarłego, zapisane w testamencie, były wykonane po jego śmierci. Chodzi o to, aby dopilnować, aby ostatnia wola zmarłego stała się rzeczywistością.

Przepisy dotyczące funkcji wykonawcy testamentu są określone w Kodeksie cywilnym.

Kompetencje i obowiązki wykonawcy testamentu

Głównym zadaniem wykonawcy jest realizacja zapisów testamentowych oraz zarządzanie majątkiem spadkowym po śmierci spadkodawcy.

Obowiązki

Do jego obowiązków należy:

  • zarządzanie majątkiem spadkowym,
  • spłacanie długów oraz
  • wykonywanie poleceń i zapisów zwykłych – jeśli oczywiście są określone w testamencie.

Dodatkowo, po zrealizowaniu tych obowiązków, wykonawca ma za zadanie przekazać majątek spadkobiercom zgodnie z wolą zmarłego lub zgodnie z przepisami prawa.

Pewnie zastanawiasz się, kiedy dokładnie wykonawca ma obowiązek wydać majątek wchodzący w skład spadku? Odpowiedź jest dość prosta: niezwłocznie po dokonaniu działu spadku.

Jeszcze innym obowiązkiem ciążącym na wykonawcy jest wydanie przedmiotu zapisu windykacyjnego zapisobiorcy windykacyjnemu.

Kompetencje

Jeżeli chodzi o kompetencje, wykonawca może być upoważniony do zarządzania całością majątku spadkowego lub tylko jego częścią. Może dokonywać wszelkich czynności związanych z zarządem, w tym zbywać uzyskane z majątku pożytki. Musisz jednak pamiętać, że nie ma on uprawnień do dysponowania poszczególnymi składnikami majątku spadkowego!

Przykład

W skład majątku spadkowego wchodzi mieszkanie, które testator przed śmiercią wynajmował. Wykonawca postanowił, że aby spłacić część długów testatora, dalej będzie wynajmował mieszkanie. Może to zrobić i uzyskane w ten sposób pieniądze przeznaczyć na spłatę zobowiązań. Nie może jednak sprzedać mieszkania.

Wykonawca testamentu ma też prawo uczestniczyć w postępowaniach sądowych dotyczących zarządu majątkiem spadkowym. Może występować zarówno jako powód, jak i pozwany w tego typu  sprawach. Jego rola obejmuje także udział w postępowaniach egzekucyjnych dot. mienia spadkowego.

Uwaga!

Kompetencje i szczegółowe obowiązki wykonawcy mogą być “spersonalizowane” przez testatora, który może określić ich zakres w testamencie. To daje mu dużą elastyczność i swobodę w kształtowaniu roli wykonawcy. Jeśli jednak tego nie zrobi, stosuje się zasady wynikające z Kodeksu cywilnego.

Wykonawca testamentu – kto może nim zostać?

Wykonawcą testamentu może zostać osoba, która posiada pełną zdolność do czynności prawnych. Nie może to zatem być ani osoba niepełnoletnia, ani ubezwłasnowolniona (chociażby częściowo).

Co ciekawe, nic nie stoi na przeszkodzie, aby wykonawcą został sam spadkobierca (lub jeden ze spadkobierców).

Jeśli wyznaczona osoba nie chce lub nie może pełnić tej funkcji, ma prawo odmówić jej przyjęcia, zgłaszając swoją decyzję w odpowiedni sposób.

Wykonawca testamentu – jak go powołać?

Wykonawcę testamentu można powołać jedynie w testamencie. Niezbędne jest, aby spadkodawca osobiście i jednoznacznie wskazał osobę, która ma pełnić tę rolę. Nie może tego zrobić przez pełnomocnika. Nie może zostawić takiego wyboru innej osobie! Wystarczające jest jednak, jeżeli spadkodawca poda konkretne informacje, które umożliwią identyfikację wybranej osoby. Przykładowo, poprzez wskazanie relacji rodzinnych czy osobistych (np. „żona”, „brat” lub „przyjaciel”).

Wymogi formalne powołania wykonawcy

Nie istnieją żadne specjalne wymagania formalne dotyczące sposobu wyznaczenia wykonawcy testamentu – zarówno co do samego postanowienia, jak i formy testamentu. Jeżeli jednak wyznaczona osoba zdecyduje się odrzucić powierzone zadanie, musi złożyć formalne oświadczenie o rezygnacji. Może zrobić to przed sądem lub notariuszem.

Czy można wyznaczyć kilku wykonawców testamentu?

Można powołać jednego wykonawcę lub kilku. W tym drugim przypadku należałoby określić kompetencje każdego z nich. Jeśli spadkodawca nie zdecydował inaczej, wtedy przy działaniach wykraczających poza tzw. zwykły zarząd, konieczna jest zgoda wszystkich wykonawców. (Analogicznie jak w przypadku zarządzania współwłasnością).

Dodatkowo, spadkodawca może skorzystać z opcji “podstawienia“, czyli wskazania kolejnej osoby na wykonawcę testamentu, jeśli pierwotnie wyznaczona osoba nie jest w stanie lub nie chce pełnić swoich obowiązków.

Na marginesie dodam tylko, że można też powołać wykonawcę, który będzie zarządzał jedynie określonymi składnikami majątku spadkowego.

Tak jak już wspominałem, nic nie stoi też na przeszkodzie, aby powołać wykonawcę do przedmiotu zapisu windykacyjnego. Wszystko po to, aby to on zarządzał tym przedmiotem do czasu, aż przejmie go zapisobierca windykacyjny.

Instytucję wykonawcy testamentu można zatem wykorzystać w różnych przypadkach. 

Czy za bycie wykonawcą należy się wynagrodzenie?

Wykonawca testamentu co do zasady jak najbardziej ma prawo do wynagrodzenia za wykonywanie swoich obowiązków. Jest ono regulowane podobnie jak umowa zlecenia.

Testator może jednak zdecydować inaczej, wyłączając wynagrodzenie lub określając inną formę zapłaty niż pieniężna.

Jak wysokie powinno być wynagrodzenie wykonawcy testamentu?

W przypadku, gdy spadkodawca nie ustali wysokości wynagrodzenia wykonawcy, powinno ono odpowiadać nakładowi pracy i być wypłacone po zakończeniu wszystkich obowiązków. Co ważne, koszty zarządu majątkiem spadkowym i wynagrodzenie wykonawcy zaliczane są do długów spadkowych.

Zakończenie roli wykonawcy i jego odpowiedzialność

Wykonawca testamentu kończy swoje obowiązki po całkowitym wykonaniu zadań. Co dość logiczne – najczęściej wiąże się to z chwilą przekazania majątku spadkobiercom. Jego działalność może również zakończyć się z innych przyczyn, takich jak śmierć, utrata zdolności do czynności prawnych, a nawet decyzja sądu w sytuacjach wyjątkowych!

Co ważne, spadkobiercy – poprzez powołanie wykonawcy – są ograniczeni w zarządzie majątkiem spadkowym. Nie mają możliwości samodzielnego odwołania ustanowionego wykonawcy! Może to zrobić jedynie sąd.

Za co wykonawca testamentu ponosi odpowiedzialność?

Odpowiedzialność wykonawcy dotyczy zarządzania majątkiem spadkowym i jego ochrony. Oto kilka ważnych zasad, o których należy pamiętać:

  • Wszystkie zobowiązania zaciągnięte podczas zarządzania majątkiem traktowane są jak długi spadkowe. Wykonawca nie odpowiada w takim przypadku własnym majątkiem – jego odpowiedzialność jest podobna do odpowiedzialności syndyka masy upadłości.
  • Wykonawca ponosi odpowiedzialność za ewentualne szkody wyrządzone przez niewłaściwe zarządzanie spadkiem (także przez osoby trzecie, którym powierzył pewne zadania).
  • Jest również odpowiedzialny za niezrealizowanie zwykłych zapisów i poleceń wobec osób, które mają je otrzymać, czyli zapisobierców i beneficjentów.

______________________________________________________

Adwokat Michał PodgórskiAutor wpisu: Adwokat Michał Podgórski

Potrzebujesz pomocy w sprawie spadkowej?

Skontaktuj się ze mną:
+48 695-501-001
kancelaria@mpodgorski.com

Więcej wpisów

czym jest blokada alkoholowa

Czym jest blokada alkoholowa?

Blokada alkoholowa to temat, który zyskuje na znaczeniu w kontekście spraw karnych związanych z prowadzeniem pojazdów w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem alkoholu. Wbrew pozorom, kwestia ta nie jest tylko technicznym detalem, ale ważnym elementem

Jak eksmitować sprawcę przemocy domowej?

Przemoc domowa – jak eksmitować sprawcę przemocy domowej?

Przemoc domowa to problem, który dotyka tysiące osób każdego roku. Ofiary często zmagają się nie tylko z fizycznym czy psychicznym cierpieniem, ale także z poczuciem bezsilności we własnym domu. W obliczu takiej sytuacji pojawia się