W życiu wielu małżeństw zdarza się moment, gdy trzeba podjąć trudną decyzję o rozwodzie. Proces ten może być mniej lub bardziej skomplikowany, a wszystko zależy od tego, czy małżonkowie chcą w trakcie postępowania rozwodowego orzekać o winie za rozkład pożycia czy nie. W dzisiejszym wpisie porównam rozwód z i bez orzekania o winie – serdecznie zapraszam do lektury!
Definicja: Rozwód z i bez orzekania o winie
Rozwód to formalne rozwiązanie małżeństwa przez sąd na żądanie jednego lub obojga małżonków. Aby sąd orzekł rozwód, między małżonkami musi dojść do trwałego i zupełnego rozkładu pożycia małżeńskiego. Natomiast postępowanie inicjuje wniesienie pozwu rozwodowego. Sąd orzeka, czy i który z małżonków ponosi winę za rozkład pożycia. Stąd wyróżniamy:
- Rozwód bez orzekania o winie, gdy małżonkowie wystosują wspólne żądanie o zaniechanie orzekania o winie. W tym wypadku uznaje się, że żaden z małżonków nie ponosi winy. Ta forma rozwodu jest najszybsza i najmniej kosztowna. Inaczej mówi się o rozwodzie za porozumieniem stron.
- Rozwód z orzeczeniem o winie – ma miejsce, gdy sąd orzeka o winie. Wówczas postępowanie rozwodowe trwa zdecydowanie dłużej i często obfituje w silne emocje, gdyż strony składają zeznania. Pojawia się też wiele wniosków dowodowych, gdy np. jeden z małżonków chce udowodnić zdradę. Po przeprowadzeniu postępowania sąd może orzec, że winę ponosi:
-
- żona,
- mąż,
- obie strony,
- żadna ze stron (tak, sąd może orzec o braku winy – ale nie jest to to samo, co rozwód za porozumieniem stron!)
-
Obowiązek alimentacyjny, a wina w rozkładzie pożycia
Wbrew pozorom, alimenty nie dotyczą tylko dzieci. Bywa, że świadczenie alimentacyjne przysługuje także byłemu małżonkowi. W tym kontekście wina za rozkład pożycia ma niemałe znaczenie. A to dlatego, że:
- Co do zasady, aby otrzymać alimenty, jeden z byłych małżonków musi znaleźć się w niedostatku (i złożyć do sądu pozew). Niedostatek to sytuacja, w której dochody jednego ex-małżonka są niewystarczające do pokrycia podstawowych potrzeb życiowych. Ta sytuacja odnosi się do rozwodu za porozumieniem stron oraz do rozwodu z orzekaniem o winie, gdy sąd uznał, że oboje małżonkowie są winni (albo żaden z nich) rozkładu pożycia.
- Z kolei jeśli orzekano o winie, to można dochodzić alimentów na podstawie art. 60 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Wówczas zasądzenia alimentów może żądać niewinny ex-małżonek w stosunku do małżonka wyłącznie winnego rozkładu pożycia małżeńskiego.
- Dlatego drogę do takiego rodzaju alimentów zamykają:
- rozwód bez orzekania o winie (za porozumieniem stron),
- orzeczenie winy obojga małżonków oraz
- orzeczenie, że żaden z małżonków nie ponosi winy za rozkład pożycia.
- Żądanie alimentów w takim przypadku jest możliwe już w momencie, gdy sytuacja materialna małżonka niewinnego ulegnie istotnemu pogorszeniu w wyniku rozwodu. Nie jest to równoznaczne z pozostawaniem w niedostatku! Małżonek niewinny nie musi osiągąć tego stanu, by móc ubiegać się o alimenty.
-
Możliwość otrzymania świadczeń alimentacyjnych przez małżonka niewinnego od małżonka wyłącznie winnego podparta jest zasadami moralnymi, etycznymi oraz zasadami współżycia społecznego, a jej głównym celem jest zapobieżenie sytuacji, w której małżonek niewinny, poza cierpieniem psychicznym, miałby zostać dodatkowo dotknięty pogorszeniem swojej sytuacji materialnej.
Do kiedy trzeba płacić alimenty na rzecz byłego małżonka?
Mówiąc o czasie trwania obowiązku alimentacyjnego, kwestia winy również ma znaczenie:
- W pierwszej z ww. sytuacji – obowiązek wygasa z upływem 5 lat (chociaż z uzasadnionych przyczyn sąd może przedłużyć ten czas) lub w chwili, gdy małżonek uprawniony do alimentów wstąpi w nowy związek małżeński.
- Gdy małżonek winny płaci alimenty na rzecz małżonka niewinnego, przysługują one do momentu, gdy małżonek niewinny wstąpi w nowy związek małżeński. Nie ma tutaj ograniczenia czasowego (5 lat), jak w pierwszym przypadku. Oczywiście nowe małżeństwo nie jest koniecznością i może się okazać, że wyłącznie winny będzie musiał płacić alimenty do końca życia!
Pamiętaj!
Zawarcie nowego małżeństwa przez małżonka winnego, nie zwalnia go ze świadczenia alimentacyjnego. Jest on dalej zobowiązany do comiesięcznych płatności!
Dzieci
W wyroku rozwodowym musi znaleźć się rozstrzygnięcie o władzy rodzicielskiej, uregulowanie kwestii kontaktów z dzieckiem, a także alimentacji na rzecz dziecka. Sąd często ustala też miejsce zamieszkania dziecka. Bez względu na winę małżonków, sąd zawsze bierze pod uwagę dobro dziecka jako priorytet w procesie rozstrzygania o tych kwestiach.
W wielu przypadkach, przed podjęciem ostatecznej decyzji, sąd zasięga opinii biegłego psychologa albo opiniodawczego zespołu specjalistów sądowych. Może się to wiązać z wydaniem stosownych opinii psychologicznych, oceną predyspozycji rodzicielskich małżonków oraz zbadaniem więzi małoletnich dzieci z rodzicami. Generalnie, opieka nad dzieckiem jest powierzana rodzicowi dającemu lepszą gwarancję odpowiedniego wykonywania spoczywających na nim obowiązków. Ale nie jest to zasadą!
Bardzo często rodzice (najczęściej ci, którzy decydują się na rozwód bez orzekania o winie) zawierają porozumienie rodzicielskie dot. właśnie władzy rodzicielskiej i wykonywania opieki nad dziećmi. O porozumieniu rodzicielskim więcej przeczytasz w tym wpisie: LINK.
Zdarzają się też sytuacje zastosowania tzw. opieki naprzemiennej. Oznacza to, że małoletnie dziecko przebywa u każdego z rodziców na zmianę w odpowiednich odstępach czasowych. W takim przypadku można nie rozstrzygać o alimentach, natomiast każdy z rodziców jest zobowiązany do równego przyczyniania się do zaspokajania potrzeb dziecka.
Podział majątku
Sąd może w wyroku rozwodowym dokonać podziału majątku wspólnego. Jednak warunkiem jest, aby takie orzeczenie nie spowodowało nadmiernej zwłoki w procesie. Dlatego zazwyczaj o podziale majątku orzeka się w osobnym postępowaniu. Do podziału majątku wspólnego może dojść na dwa sposoby:
- poprzez zawarcie umowy między stronami,
- w orzeczeniu sądowym.
Rozwód bez orzekania o winie
Małżonkowie decydujący się na taki rozwód najczęściej zawierają umowę co do podziału ich wspólnego majątku. Wówczas ustalają między sobą, kto otrzyma jaką jego część. W zdecydowanej większości byli małżonkowie, dzielą się po prostu po połowie.
Rozwód z orzekaniem o winie
Panuje społeczne przekonanie, że warto mieć rozwód z winy małżonka, aby uzyskać więcej korzyści w sprawie o podział majątku wspólnego. Niestety nie jest to prawdą, gdyż np. zdrada nie jest wystarczającym argumentem do nierównego podziału majątku. Takim argumentem może być np. to, że jeden z małżonków marnotrawił majątek lub uchylał się od pracy zawodowej. Mimo wszystko sąd skupia się na równości i dąży do podziału w taki sposób, aby obie strony były traktowane uczciwie.
W gruncie rzeczy to, jak będzie wyglądał podział majątku, zależy od indywidualnych okoliczności danej sprawy. Jednak podział majątku po rozwodzie z orzekaniem o winie i bez orzekania o winie w istocie niczym się nie różni.
Podsumowanie
Rozwód z czy bez orzekania o winie? Trudno odpowiedzieć jednoznacznie na to pytanie – bowiem wszystko zależy od małżonków, którzy chcą się rozwieść. Rozwód bez orzekania o winie na pewno jest szybszy i mniej kosztowny (w zdecydowanej większości sąd orzeka rozwód na pierwszej rozprawie). Natomiast rozwód z orzekaniem o winie może trwać dłużej (kilka miesięcy lub nawet lat).
______________________________________________________
Autor wpisu: Adwokat Michał Podgórski
Potrzebujesz pomocy prawnej w sprawie rozwodowej?
Skontaktuj się ze mną:
+48 695-501-001
kancelaria@mpodgorski.com
