W języku potocznym przyjęło się, że intercyza to umowa ustanawiająca pomiędzy małżonkami rozdzielność majątkową. W swojej codziennej pracy spotykam się dość często z tym mitem, który staram się obalać, kiedy tylko mam ku temu okazję. Intercyza bowiem, to nic innego, jak umowa kształtująca pomiędzy mężem a żoną ich wspólną sytuację majątkową. Według polskiego porządku prawnego, małżonkowie mają do wyboru aż kilka opcji, np. rozszerzoną wspólność ustawową czy rozdzielność z wyrównaniem dorobków. Po więcej informacji praktycznych informacji na ten temat odsyłam Cię tutaj: Rodzaje małżeńskich ustrojów majątkowych. W dzisiejszym artykule natomiast przedstawię najważniejsze fakty na temat intercyzy, odpowiadając na takie pytania, jak:
- Czym jest intercyza i do czego właściwie służy?
- Co można za jej pomocą ustalić?
- Jakie są skutki zawarcia umowy rozdzielności majątkowej?
Zapraszam do lektury.
Do czego służy intercyza i dlaczego powstała?
Musisz wiedzieć, że istnieje przepis, który “z automatu” tworzy pomiędzy osobami wchodzącymi w związek małżeński ustrój majątkowy zwany wspólnością majątkową. Obowiązuje on zdecydowaną większość małżeństw w Polsce. Jeśli z jakiegokolwiek powodu chcemy ten stan zmienić, można tego dokonać przed formalnym zawarciem związku albo w jego trakcie. Narzędziem, które na to pozwala jest umowa podpisywana przed notariuszem – czyli nasza tytułowa intercyza.
Uwaga!
Jeśli intercyza podpisywana jest przed zawarciem małżeństwa, wejdzie ona w życie z chwilą zawarcia związku małżeńskiego. Natomiast gdy chcemy ją zawrzeć po ślubie, zacznie obowiązywać od chwili jej podpisania przed notariuszem.
Co to jest intercyza z punktu widzenia prawa?
Z prawnego punktu widzenia, intercyza to umowa podpisywana w formie aktu notarialnego pomiędzy małżonkami – mężem i żoną – która reguluje ich relacje majątkowe. Jako że umowa ta jest zgodnym oświadczeniem woli dwóch stron, oboje małżonkowie muszą być zgodni co do decyzji o samej intercyzie, jak i treści takiej umowy.
Przeczytaj także: Obowiązki małżonków względem siebie, o których mogłeś nie wiedzieć
Najważniejsze fakty na temat intercyzy – co można za jej pomocą ustalić?
Zgodnie z art. 47 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
,,Małżonkowie mogą przez umowę zawartą w formie aktu notarialnego wspólność ustawową rozszerzyć lub ograniczyć albo ustanowić rozdzielność majątkową lub rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków (umowa majątkowa). Umowa taka może poprzedzać zawarcie małżeństwa.”
Zgodnie z tym, o czym mowa powyżej, małżonkowie na podstawie intercyzy mogą ustalić pomiędzy sobą ustrój:
- wspólności majątkowej rozszerzonej,
- wspólności majątkowej ograniczonej,
- rozdzielności majątkowej,
- rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków.
Rozdzielność majątkowa i jej skutki dla małżonków
Jako że intercyza (mimo wszystko) najczęściej kojarzy się nam z rozdzielnością majątkową, w niniejszym wpisie postanowiłem odnieść się również do skutków zawarcia takiej umowy pomiędzy małżonkami:
- Ustanawiając pomiędzy małżonkami rozdzielność majątkową, wspólność majątkowa oraz majątek wspólny przestają istnieć (lub w ogólnie nie powstają, jeśli umowę zawarto przed zawarciem małżeństwa).
- Decydując się na ten ustrój, każdy z małżonków rozporządza własnym majątkiem osobistym samodzielnie i nie ma prawa decydować o majątku drugiego małżonka. Odnosi się to także do długów. Każdy z małżonków odpowiada samodzielnie za swoje długi.
- Z “życiowych” spraw – małżonkowie nie mają możliwości wspólnego rozliczania się z podatku dochodowego od osób fizycznych.
- Należy pamiętać, że rozdzielność nie wyklucza możliwości wspólnego nabycia samochodu czy mieszkania. Jeśli zajdzie taka potrzeba, małżonkowie mogą dzielić się nimi na zasadzie zwykłej współwłasności uregulowanej w Kodeksie Cywilnym.
- Małżonek nie ponosi żadnych konsekwencji majątkowych wynikających np. z problemów biznesowych drugiego małżonka. Należy zauważyć, że głównie z tego powodu małżeństwa decydują się na podpisanie umowy o rozdzielności majątkowej. W razie niepowodzenia w prowadzeniu biznesu przez jednego z nich, druga osoba nie jest narażona na przykre konsekwencje finansowe.
Uwaga!
Ustanowienie rozdzielności małżeńskiej to z pewnością trafne rozwiązanie, gdy jeden z małżonków prowadzi ryzykowną działalność gospodarczą. Wówczas drugi z małżonków nie będzie odpowiadał za ewentualne zadłużenia firmy swojego małżonka. Należy jednak mieć na uwadze, że ta pewnego rodzaju “ochrona” przed dłużnikami występuje tylko wtedy, gdy zawarcie umowy majątkowej małżeńskiej i jej rodzaj będą znane kontrahentom. Przesłanka ta zostanie spełniona na przykład wtedy, gdy ujawnisz ten fakt w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG).
Czy da się “uciec” od długów współmałżonka?
Idąc tym tropem, należy wskazać, że podpisując umowę majątkową małżeńską, nie można “uciec” od długów już istniejących. Tzw. intercyza działa bowiem na przyszłość. Nie jest zatem możliwe uniknięcie odpowiedzialności za zobowiązania współmałżonka, jeśli dług powstał przed ustanowieniem rozdzielności majątkowej. Dotyczy to jednak tylko niektórych sytuacji. Dla ustalenia, czy współmałżonek poniesie pełną odpowiedzialność za długi partnera, powstałe przed podpisaniem umowy majątkowej małżeńskiej, ma znaczenie kilka czynników. Na przykład w przypadku niektórych czynności prawnych wymagana jest zgoda i akceptacja współmałżonka. Czasami wierzyciel będzie mógł zaspokoić się tylko z majątku osobistego osoby, która zaciągnęła zobowiązanie oraz z niektórych składników majątku wspólnego. Nie bez znaczenia jest też fakt, czy zaciągnięcie zobowiązania miało na celu zaspokojenie zwykłych potrzeb rodziny. To jednak temat na osobny wpis. 🙂
Najważniejsze fakty na temat intercyzy. Podsumowanie
W ramach podsumowania chciałbym jeszcze raz podkreślić, że pomiędzy intercyzą a rozdzielnością majątkową nie powinniśmy stawiać znaku równości. Choć na podstawie tej umowy można m.in. uregulować taki ustrój pomiędzy małżonkami, jest to tylko jedna z aż czterech możliwości. Do wyboru małżonków pozostaje również: wspólność majątkowa rozszerzona, wspólność majątkowa ograniczona oraz rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków.
Przeczytaj także: Podział majątku wspólnego w praktyce
______________________________________________________
Autor wpisu: Adwokat Michał Podgórski
Potrzebujesz pomocy prawnej w zakresie intercyzy?
Skontaktuj się ze mną:
+48 695-501-001
kancelaria@mpodgorski.com
