Alimenty od dziadków – kiedy są zasadne?

Alimenty to świadczenie, które ma zapewnić uprawnionemu środki utrzymania (a w przypadku dzieci również wychowania), które są potrzebne do normalnego funkcjonowania. Najczęściej są one przeznaczone na poczet najważniejszych potrzeb, jak: wyżywienie, leczenie, odzież czy potrzeby mieszkaniowe. Ustawa Kodeks rodzinny i opiekuńczy (dalej: KRO) ustala kolejność osób, które są zobowiązane do tego świadczenia, jeśli któryś z członków rodziny nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać. Ponadto mają one również swoje uzasadnienie, gdy rodzice dziecka nie wychowują go wspólnie. Wówczas zachodzi konieczność podziału kosztów utrzymania i wychowania potomka na pół. Ale co w przypadku, gdy drugi z rodziców (niewychowujący dziecka) nie jest w stanie płacić alimentów? Wtedy obowiązek ten przechodzi na kolejne osoby, zgodnie z porządkiem ustawowym. W takiej sytuacji na przykład swoje uzasadnienie mogą mieć alimenty właśnie od dziadków. 

W dzisiejszym wpisie wyjaśnię, jakie okoliczności muszą zaistnieć, aby móc je od nich egzekwować oraz jak tego dokonać.

Zapraszam do lektury.

Przeczytaj także: Podwyższenie alimentów na dziecko.

Kolejność obowiązku alimentacyjnego 

Wskazuje ją wprost art. 129 KRO, w myśl którego:

§ 1. Obowiązek alimentacyjny obciąża zstępnych przed wstępnymi, a wstępnych przed rodzeństwem; jeżeli jest kilku zstępnych lub wstępnych – obciąża bliższych stopniem przed dalszymi.
§ 2. Krewnych w tym samym stopniu obciąża obowiązek alimentacyjny w częściach odpowiadających ich możliwościom zarobkowym i majątkowym.

Domyślam się, że dla wielu osób przepis ten może mówić tyle, co nic. Dlatego poniżej umieszczam bardziej treściwą listę obrazującą kolejność obowiązku alimentacyjnego:

1. Małżonkowie względem siebie.
2. Zstępni (czyli np. dzieci względem rodziców).
3. Wstępni (czyli np. rodzice względem dzieci).
4. Rodzeństwo względem siebie.

Uwaga!

W pierwszej kolejności zobowiązanymi do alimentów są osoby wymienione od góry powyższej listy. Dopiero gdy nie ma możliwości dochodzenia od nich świadczenia (np. nie żyją), należy egzekwować alimenty od zobowiązanych w dalszej kolejności. Stanowi o tym wprost art. 132 KRO:

Przykład 

Uprawionym do alimentów jest dziecko. Naturalnie nie posiada ono małżonka, dlatego należy przejść do zobowiązanych w drugiej kolejności. Są nimi odpowiednio zstępni – inaczej mówiąc potomkowie, których dziecko oczywiście również nie ma. Dlatego w przypadku egzekwowania alimentów na rzecz dziecka zobowiązanymi do ich łożenia są zobowiązani w tzw. trzeciej kolejności: rodzice, dziadkowie, pradziadkowie itd.

Kiedy można ubiegać się o alimenty od dziadków? Przesłanki prawne 

Poza regulowaniem kolejności obowiązku alimentacyjnego KRO wyszczególnia również sytuacje, w których dziadkowie są zobowiązani do płacenia alimentów. Ma to miejsce przede wszystkim, gdy rodzic dziecka zobowiązany do płacenia alimentów zmarł lub żyje, ale:

• notorycznie nie wywiązuje się on ze swojego obowiązku lub gdy wiąże się to z dużymi trudnościami. Najprościej rzecz ujmując – rodzic skutecznie i długofalowo uchyla się od płacenia alimentów, co negatywnie wpływa na sytuację dziecka i jego utrzymanie. Ponadto uzasadnia to również fakt, iż egzekucje komornicze nie przynoszą oczekiwanych skutków;
• nie jest w stanie wywiązać się ze swojego obowiązku z niezależnych od niego przyczyn. Może mieć to miejsce przede wszystkim, gdy rodzic zobowiązany do alimentów uległ poważnemu wypadkowi lub stracił pracę.

Uwaga!

Należy przy tym również pamiętać, że – aby egzekwować alimenty od dziadków – wnuk musi znajdować się w stanie niedostatku. 

Przeczytaj także: Czy od alimentów można się uchylić?

Alimenty od dziadków – kiedy są zasadne? Podsumowanie