Zgodnie z art. 23 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego małżonkowie mają równe prawa i obowiązki w małżeństwie, a także są zobowiązani do wspólnego pożycia. Małżonkowie powinni również wzajemnie nieść sobie pomoc, być wierni oraz współdziałać dla dobra rodziny, którą założyli zawierając związek małżeński. Jak zmieniają się te obowiązki w momencie ustania małżeństwa?
Do tej pory zajmowaliśmy się szczegółowymi zagadnieniami dotyczącymi sytuacji rodziny po rozwodzie. Rozwód jest jedną z przyczyn ustania małżeństwa, którego regulacji warto przyjrzeć się również z szerszej, ogólnej perspektywy.
Podstawą ustania małżeństwa jest uznanie jednego z małżonków za zmarłego – domniemywa się wtedy, że małżeństwo ustało z chwilą jego śmierci oznaczoną w orzeczeniu o uznaniu za zmarłego. Jednak w niniejszym artykule zajmiemy się sytuacją, w której między małżonkami nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia – każdy z małżonków może wtedy żądać, ażeby sąd rozwiązał małżeństwo przez rozwód.
Rozwód nie jest dopuszczalny, jeżeli wskutek niego miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci rozstających się małżonków albo jeżeli orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z ogólnoprzyjętymi zasadami współżycia społecznego. Rozwodu sąd nie orzeknie również, jeżeli żąda go małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia. Drugi małżonek może jednak wyrazić zgodę na rozwód. W takiej sytuacji, jak również gdy jego odmowa jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego, sąd o rozwodzie orzeknie.
W wyroku rozwodowym sąd rozstrzyga w następujących kwestiach:
1) czy i który z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia (może tego zaniechać na zgodne żądanie małżonków),
2) władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków i o kontaktach rodziców z dzieckiem (na zgodny wniosek stron, sąd nie orzeka o utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem),
3) wysokości, w jakiej każdy z małżonków obowiązany jest do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka,
4) sposobie korzystania ze wspólnego mieszkania przez czas zamieszkiwania w nim rozwiedzionych małżonków, uwzględniając potrzeby dzieci i małżonka, któremu powierzono wykonywanie władzy rodzicielskiej (może również orzec o eksmisji jednego z byłych małżonków, jeżeli jeden z nich swoim rażąco nagannym zachowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie lub też przyznaniu mieszkania jednemu z małżonków za zgodą drugiego).
Na wniosek jednego z małżonków, sąd dokona również podziału majątku wspólnego, jeżeli nie spowoduje to nadmiernej zwłoki w postępowaniu. Sąd uwzględnia także pisemne porozumienie małżonków o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie, jeżeli jest ono zgodne z dobrem dziecka.
W ciągu trzech miesięcy od wydania orzeczenia rozwodowego małżonek, który zmienił nazwisko przy zawarciu związku, jest uprawniony do powrotu do swojego poprzedniego nazwiska składając odpowiednie oświadczenie.
Na rozwiedzionych małżonków sąd może również nałożyć obwiązek alimentacyjny. Małżonek, który nie został uznany wyłącznie winnym rozkładu pożycia i który znajduje się w niedostatku, może żądać od drugiego małżonka dostarczenia środków utrzymania w zakresie jego usprawiedliwionych potrzeb oraz możliwości majątkowych zobowiązanego do alimentacji. Jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd, na żądanie tego drugiego małżonka, orzec może obowiązek zaspokojenia jego potrzeb, nawet gdyby nie był w niedostatku. Obowiązki te wygasną w momencie zawarcia przez uprawnionego byłego małżonka nowego związku małżeńskiego.
Warto na koniec zauważyć, że alternatywą dla ostatecznego rozwiązania małżeństwa poprzez rozwód jest separacja, podobna w skutkach do rozwodu, jednak nie powodująca ustania małżeństwa. Jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny (ale nie trwały) rozkład pożycia, każdy z nich może żądać od sądu orzeczenia o separacji, która na ich wspólny wniosek zostanie, również decyzją sądu, zniesiona, co spowoduje ustanie jej skutków.
______________________________________________________
Autor wpisu: Adwokat Michał Podgórski
Potrzebujesz pomocy prawnej w zakresie rozwodu?
Skontaktuj się ze mną:
+48 695-501-001
kancelaria@mpodgorski.com
