Kontakt dziecka z bliskimi: Kto może się starać o kontakt z dzieckiem?

Więzi rodzinne odgrywają kluczową rolę w życiu dziecka, wpływając na jego rozwój emocjonalny i poczucie bezpieczeństwa. Relacje te mogą jednak zostać zakłócone przez różne okoliczności – rozwód, separację, konflikty rodzinne czy przeprowadzkę. W takich sytuacjach pojawia się istotne pytanie: kontakt dziecka z bliskimi – kto ma prawo do jego utrzymywania i jak można go egzekwować?

Dlaczego kontakt dziecka z bliskimi jest tak ważny?

Bliskie relacje z rodziną kształtują tożsamość dziecka i wpływają na jego rozwój społeczny. Szczególnie w pierwszych latach życia, stabilne i pozytywne więzi emocjonalne pomagają budować poczucie bezpieczeństwa, uczą empatii i kształtują kompetencje społeczne. Dzieci, które mają regularny kontakt z członkami rodziny, często lepiej radzą sobie z emocjonalnymi wyzwaniami i są bardziej odporne na stres.

Nieobecność ważnych osób w życiu dziecka może prowadzić do poczucia osamotnienia, lęku, a w niektórych przypadkach nawet do trudności w budowaniu relacji w dorosłości. Dlatego też prawo do kontaktu z bliskimi, takimi jak rodzice, rodzeństwo czy dziadkowie, jest istotnym elementem dbania o dobro dziecka. Polskie ustawodawstwo przewiduje mechanizmy chroniące to prawo, umożliwiając dochodzenie kontaktów sądownie, gdy porozumienie między członkami rodziny nie jest możliwe.

Kto może ubiegać się o kontakt z dzieckiem?

Prawo do kontaktów z dzieckiem nie ogranicza się jedynie do jego rodziców. Choć to oni odgrywają kluczową rolę w wychowaniu i rozwoju dziecka, inne osoby bliskie również mogą starać się o możliwość utrzymywania relacji z nim. Przepisy prawa przewidują, że prawo do kontaktu mają przede wszystkim rodzeństwo, dziadkowie oraz inni krewni, jeśli ich relacja z dzieckiem jest ważna dla jego dobra. 

Poza krewnymi, prawo dopuszcza także możliwość uregulowania kontaktów z dzieckiem osób trzecich. Warunkiem jest jednak wykazanie, że osoba ta przez dłuższy czas sprawowała nad dzieckiem pieczę, tworząc z nim silną więź emocjonalną. Może to dotyczyć na przykład opiekuna prawnego, byłego partnera rodzica, który angażował się w wychowanie dziecka, a nawet osób niespokrewnionych, które przez lata pełniły w jego życiu istotną rolę. Gdy kontakt z dzieckiem zostaje ograniczony lub całkowicie uniemożliwiony, osoby bliskie mogą zwrócić się do sądu o uregulowanie tej kwestii. Ważne jest jednak, aby zawsze mieć na uwadze dobro dziecka, które stanowi priorytet w każdej sprawie dotyczącej relacji rodzinnych.

Kontakt osób bliskich z dzieckiem: Jakie może mieć formy?

Prawo rodzinne przewiduje różne sposoby utrzymywania relacji z dzieckiem, dostosowane do jego dobra i sytuacji rodzinnej. Kontakt dziecka z bliskimi może odbywać się bezpośrednio lub pośrednio. Do pierwszej grupy należą spotkania osobiste, które odbywają się w miejscu zamieszkania dziecka, w domu osoby uprawnionej, a także w przestrzeni publicznej, na przykład w parku, kawiarni czy podczas wspólnych wyjazdów. W określonych przypadkach sąd przyznaje możliwość zabierania dziecka na weekendy, wakacje czy ferie. Druga forma kontaktu obejmuje komunikację na odległość, np. rozmowy telefoniczne, wiadomości tekstowe, korespondencję e-mailową czy wideorozmowy. Jest to istotne, gdy kontakt osobisty jest utrudniony, na przykład z powodu dużej odległości.

Sąd określa zasady realizacji kontaktów, aby zapewnić stabilność relacji i dobro dziecka. Jeśli strony się nie porozumieją, ustalenia obejmują częstotliwość spotkań, ich czas trwania i miejsce. Gdy istnieją obawy o bezpieczeństwo dziecka, sąd decyduje o nadzorowanych spotkaniach w obecności kuratora lub w wyznaczonym ośrodku. Takie rozwiązanie stosuje się, gdy rodzic lub inna osoba bliska nie miała kontaktu z dzieckiem przez dłuższy czas, a odbudowa relacji wymaga nadzoru specjalistów. Ważne jest, aby realizacja kontaktów była zgodna z potrzebami dziecka, a także dostosowana do jego wieku i stopnia zażyłości z osobą uprawnioną. Utrzymywanie relacji, nawet w formie zdalnej, pozwala na podtrzymanie więzi emocjonalnych, co jest istotnym elementem rozwoju dziecka. Jeśli kontakty są utrudniane lub uniemożliwiane, osoba zainteresowana występuje do sądu o ich uregulowanie.

Jak wygląda proces sądowy w sprawie ustalenia kontaktów z dzieckiem?