Dzieci (a mówiąc poprawnym językiem prawniczym – małoletni) nie mają pełnej zdolności do czynności prawnych. W związku z tym, nie mogą zarządzać swoim majątkiem, który – wbrew pozorom – mogą posiadać. Często bowiem zdarza się tak, że mimo młodego wieku zyskują one różne korzyści poprzez dziedziczenie. Okoliczność ta nie rodzi większych problemów, gdy w skład spadku wchodzą nieruchomości, prawa czy rzeczy przedstawiające wartość majątkową (aktywa). Pomoc prawna z reguły okazuje się konieczna dopiero w sytuacji, gdy masa spadkowa posiada długi spadkowe. Wówczas najlepszym sposobem jest odrzucenie spadku – jednak w imieniu dziecka muszą dokonać tego właściwe osoby.
W dzisiejszym artykule postaram się przedstawić całą procedurę odrzucenia spadku w imieniu dziecka krok po kroku, jak najprostszym i zrozumiałym językiem.
Zapraszam do lektury!
Odrzucenie spadku – podstawowe zasady
- W przypadku osób z pełną zdolnością do czynności prawnych, procedura ta sprowadza się zasadniczo do jednej czynności. Należy złożyć przed sądem/notariuszem oświadczenie o odrzuceniu spadku.
- W standardowej procedurze spadkobierca ma 6 miesięcy na odrzucenie spadku. Termin ten liczony jest od dnia, w którym dowiedział się on o tytule swego powołania.
- Najważniejszy skutek, który wywołuje ta czynność jest taki, że od momentu skutecznego odrzucenia spadku spadkobierca zostaje wyłączony od dziedziczenia – traktuje się go tak, jakby nie dożył otwarcia spadku. Oznacza to, że pomimo iż ktoś żyje, traktujemy go tak, jakby zmarł. To tzw. fikcja prawna, która ma pomóc ustalić krąg spadkobierców, którzy będą dziedziczyć po zmarłym.
Jak już wspomniałem powyżej, taka procedura zasadniczo obowiązuje w przypadku dorosłych. Sytuacja jest jednak nieco inna, gdy chodzi o dzieci, które nie posiadają pełnej zdolności do czynności prawnych. Jakich czynności wówczas powinni dokonać ich przedstawiciele ustawowi (którymi najczęściej są po prostu rodzice), aby uchronić je przed zadłużeniem w tak młodym wieku?
Odrzucenie spadku w imieniu dziecka – krok 1
Czy aby odrzucić spadek w imieniu dziecka, wystarczy wykazać przed sądem/notariuszem, że jesteśmy ich przedstawicielem ustawowym? Niestety nie. Zanim tego dokonamy – ustawodawca przewidział dodatkową czynność, która ma zapewnić małoletniemu bezpieczeństwo przed niekorzystnym rozporządzeniem jego majątkiem. Co zatem trzeba zrobić w pierwszej kolejności?
Złożenie wniosku do sądu
Zanim przedstawicielom ustawowym (rodzicom) przyjdzie odrzucić spadek w imieniu małoletniego spadkobiercy, muszą oni uzyskać zezwolenie sądu rodzinnego na dokonanie tej czynności. Dlatego w pierwszej kolejności należy złożyć stosowny wniosek do Wydziału Rodzinnego i Nieletnich Sądu Rejonowego (właściwego ze względu na miejsce zamieszkania dziecka). Wniosek najczęściej tytułuje się jako: wniosek o zezwolenie na złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku w imieniu małoletniego. Opłata za jego wniesienie wynosi 100 zł.
Dodatkowo, przy tej czynności warto pamiętać, że:
- wniosek do sądu należy uzupełnić standardowymi danymi wnioskodawców (którymi są przedstawiciele ustawowi dziecka): imiona, nazwiska, PESEL i dokładny adres zamieszkania,
- do wniosku zwykle trzeba również dołączyć akt zgonu spadkodawcy, odpis skrócony aktu urodzenia dziecka oraz dodatkowy odpis wniosku.
- wnioskodawcą jest ten z rodziców, który odrzucił wcześniej spadek, a uczestnikiem postępowania drugi z rodziców. Dlaczego? Często zdarza się, że dziecko zostaje uprawnione do dziedziczenia spadku w momencie, gdy rodzic złoży oświadczenie o jego odrzuceniu. Dzieje się tak ze względu na wcześniej wspomnianą przeze mnie zasadę. Spadkobierca, który odrzucił spadek jest traktowany tak, jakby nie dożył chwili otwarcia spadku. Wówczas dziedziczy po nim kolejna osoba, która – zgodnie z porządkiem ustawowym – jest do tego uprawniona i najczęściej będą to właśnie dzieci. A skoro rodzic ten spadek odrzucił, oznacza to, że jest dla niego niekorzystny. W związku z tym z pewnością będzie chciał dokonać tej czynności również w imieniu dziecka.
- W związku z powyższym, 6 miesięczny termin na odrzucenie spadku w imieniu dziecka zazwyczaj zaczyna biec od momentu, kiedy jego rodzic (przedstawiciel ustawowy) odrzucił kłopotliwy spadek.
Odrzucenie spadku w imieniu dziecka – krok 2
Kolejnym (i ostatnim) krokiem jest faktyczne odrzucenie spadku w imieniu dziecka. Po wydaniu i uprawomocnieniu się postanowienia sądu (po 14 dniach od jego wydania) możemy udać się do notariusza w celu złożenia przed nim oświadczenia o odrzuceniu spadku w imieniu dziecka. Można też tego dokonać przed:
- sądem spadku albo
- sądem właściwym ze względu na miejsce zamieszkania lub pobytu osoby składającej oświadczenie.
Odrzucenie spadku w imieniu dziecka – jak pozbyć się długów? Podsumowanie
Procedura odrzucenia spadku z pewnością nie należy do skomplikowanych. Jak mogłeś/aś zauważyć, sprawdza się zasadniczo do dwóch czynności. Należy tylko pamiętać o tym, że aby odrzucenie spadku w imieniu dziecka było skuteczne, najpierw jego rodzice powinni uzyskać stosowne zezwolenie sądu na dokonanie takiej czynności. Dopiero po otrzymaniu zgody, mogą oni odrzucić spadek – poprzez złożenie oświadczenia przed notariuszem lub sądem.
Przeczytaj także: Spadkobranie w praktyce – jak wyglądają zasady dziedziczenia?
______________________________________________________
Autor wpisu: Adwokat Michał Podgórski
Potrzebujesz pomocy prawnej w zakresie odrzucenia spadku w imieniu dziecka?
Skontaktuj się ze mną:
+48 695-501-001
kancelaria@mpodgorski.com
