W momencie gdy więcej niż jeden podmiot (osoba fizyczna lub prawna) jest właścicielem jednej rzeczy, mamy do czynienia z współwłasnością. Ze względu na wiele różnych okoliczności, może zdarzyć się tak, że współwłaściciele (lub jeden z nich) dojdą do wniosku, że chcą zrezygnować z tego rozwiązania. Wówczas mogą tego dokonać poprzez zniesienie współwłasności.
W zależności od tego, czy przedmiotem współwłasności jest rzecz ruchoma, czy nieruchomość, musimy dopełnić różnych formalności, aby taką współwłasność znieść. Istotne w tym przypadku będą również występujące okoliczności. Procedurę tę zdecydowanie ułatwi fakt, że strony są zgodne co do tego, aby znieść współwłasność. Wówczas zazwyczaj będziemy mieli do czynienia z umownym zniesieniem współwłasności. W przeciwnym przypadku – gdy strony nie potrafią porozumieć się w tej kwestii – konieczne może okazać się zniesienie współwłasności na drodze sądowej.
Z tego artykułu dowiesz się:
- Czym jest i na czym polega w praktyce proces zniesienia współwłasności?
- Jak przebiega umowne zniesienie współwłasności?
- Jak wygląda sądowe zniesienie współwłasności?
- O czym należy pamiętać w przypadku zniesienia współwłasności nieruchomości?
- Z jakimi kosztami musimy się liczyć w przypadku zniesienia współwłasności w trybie sądowym?
Tymczasem serdecznie zapraszam do lektury.
Na czym polega w praktyce zniesienie współwłasności?
Współwłasność to nic innego, jak prawo do tej samej rzeczy ruchomej bądź nieruchomości, które przysługuje więcej niż jednej osobie. Natomiast zniesienie współwłasności pozwala zmienić ten stan rzeczy poprzez:
- podział rzeczy wspólnej,
- przyznanie rzeczy wspólnej na rzecz jednego z dotychczasowych współwłaścicieli, z jednoczesnym obowiązkiem spłaty pozostałych współwłaścicieli,
- sprzedaż rzeczy z podziałem uzyskanej sumy.
Uwaga!
W wypadku gdy rzeczy wspólnej nie da się podzielić, może zostać przyznana tylko jednemu współwłaścicielowi z jednoczesnym obowiązkiem spłaty pozostałych.
Zgodnie z tym, o czym wspominałem we wstępie, istnieją dwa tryby, w których możliwe jest zniesienie współwłasności – umowny i sądowy. To, w jaki sposób przebiegają obie procedury zniesienia współwłasności oraz o czym należy pamiętać podczas każdej z nich, omówię w dalszej części artykułu.
Umowne zniesienie współwłasności
W sytuacji braku konfliktu pomiędzy współwłaścicielami, współwłasność można znieść w drodze umowy. Do tego trybu mają zastosowanie przepisy Kodeksu cywilnego. Nie ma zatem dodatkowych obowiązków formalnych wpływających na ważność takiej umowy. Będzie to zatem zwykłe rozporządzenie prawem. Wystarczy, że strony dojdą do porozumienia w zakresie:
- faktu zniesienia współwłasności,
- sposobu tego zniesienia.
Wyjątkiem od powyższego jest jednak sytuacja, gdy chcemy znieść współwłasność nie przedmiotu ruchomego (np. samochodu), a nieruchomości. Wówczas konieczne jest zawarcie takiej umowy w formie aktu notarialnego pod rygorem nieważności. W tym celu należy zgromadzić wskazane przez notariusza dokumenty konieczne do sporządzenia aktu notarialnego, którymi w szczególności są:
- tytuł prawny do nieruchomości,
- aktualny odpis księgi wieczystej,
- wypis z rejestru gruntów,
- wyrys z mapy ewidencyjnej.
Sądowe zniesienie współwłasności
Jeśli strony nie mogą się porozumieć co do najistotniejszych kwestii dotyczących zniesienia współwłasności – jak sam fakt dokonania takiej czynności oraz sposobu takiego zniesienia – sprawę należy skierować na drogę sądową. Wówczas rezygnacja z prawa współwłasności następuje przez postanowienie sądu, wydane w tak zwanym trybie nieprocesowym. Aby rozpocząć postępowanie, należy wystąpić z wnioskiem o zniesienie współwłasności do właściwego sądu rejonowego. Może tego dokonać każdy ze współwłaścicieli rzeczy/nieruchomości wspólnej.
O czym pamiętać przy składaniu takiego wniosku?
- Przede wszystkim do wniosku związanego z nieruchomością należy załączyć wypis z księgi wieczystej.
- Oprócz tego niezbędne jest określenie sposobu zniesienia współwłasności (w tym aspekcie wystarczy jedynie propozycja rozwiązania):
- chęć spłaty pozostałych współwłaścicieli w zamian za przeniesienie własności rzeczy wspólnej na wnioskodawcę,
- sprzedaż rzeczy z podziałem uzyskanej sumy,
- żądanie fizycznego podziału rzeczy.
Z jakimi kosztami musimy się liczyć w przypadku zniesienia współwłasności w trybie sądowym?
W przypadku drogi sądowej pobiera się zwykle jedną opłatę:
- 1000 zł za wniosek o zniesienie współwłasności lub
- 300 zł za wniosek o zniesienie współwłasności w sytuacji, gdy zawiera on zgodny projekt.
Podsumowanie
Na zakończenie warto również odnieść się do kosztów zniesienia współwłasności nieruchomości. W takim przypadku dokonanie takiej czynności prawnej wiąże się dla współwłaścicieli z dodatkowymi kosztami podatkowymi. W zależności od sposobu (fizyczny podział nieruchomości, jej zbycie czy przyznanie nieruchomości jednemu z dotychczasowych współwłaścicieli), zniesienie współwłasności będzie rodziło w danym przypadku różne skutki podatkowe. Przed podjęciem decyzji warto zatem przeanalizować swoją sytuację oraz możliwe scenariusze.
______________________________________________________
Autor wpisu: Adwokat Michał Podgórski
Potrzebujesz pomocy prawnej w zakresie zniesienia współwłasności?
Skontaktuj się ze mną:
+48 695-501-001
kancelaria@mpodgorski.com
