Związki małżeńskie to nie tylko romantyczna historia miłości, ale także wiele prawnych uregulowań. Jednym z nich jest kwestia majątkowa, która wzbudza wiele emocji wśród małżonków. Niezależnie od tego, czy zdecydują się na wspólność majątkową lub rozdzielność, to kwestia finansowa zawsze będzie miała wpływ na drugiego małżonka. W artykule opiszę, jak wygląda majątek po zawarciu małżeństwa, jakie zasady obowiązują, i co dzieje się w przypadku rozwodu czy śmierci współmałżonka.
Czym jest majątek wspólny małżonków?
Majątek wspólny w małżeństwie powstają “automatycznie” w chwili zawarcia związku małżeńskiego. Jest to wspólność ustawowa. Małżonkowie nie muszą nic robić, ani podpisywać. Wówczas, ich majątek obejmuje wszelkie przedmioty nabyte przez jednego lub oboje małżonków w trakcie trwania małżeństwa. Można powiedzieć, że owa ustawowa wspólność majątkowa jest takim “domyślnym” rozwiązaniem. Ponieważ, gdy nie chcą posiadać wspólnego majątku lub pragną inaczej uregulować kwestię majątkową muszą zawrzeć odrębną umowę. (Na temat intercyzy znajdziesz artykuł na blogu, w którym wyjaśniam najważniejsze fakty na temat intercyzy.)
W związku z tym, jeśli małżonkowie biorą ślub i nie zawierają odrębnej umowy majątkowej małżeńskiej to wyróżniamy:
- ich majątek wspólny małżonków,
- majątek osobisty żony,
- majątek osobisty męża.
Co wchodzi w skład majątku wspólnego małżonków?
Skład majątku wspólnego małżonków jest uregulowany w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym:
Zgodnie z art. 31 § 2 KRO. Do majątku wspólnego należą w szczególności:
- pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków;
- dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków;
- środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków; … „
Czyli w skład majątku wspólnego wchodzą przedmioty, które małżonkowie nabyli wspólnie lub osobno, ale w czasie trwania wspólności. Następnie wynagrodzenie za pracę i wszelkie dochody z innej działalności każdego z małżonków. Kolejnym składnikiem są kwoty składek zewidencjonowane na subkoncie w ZUS oraz środki zgromadzone na rachunku otwartym lub pracowniczym funduszu emerytalnym.
Pamiętaj! Wspólność majątkowa między małżonkami obejmuje wszystkie przedmioty majątkowe, które zostały nabyte przez oboje małżonków lub przez jednego z nich w trakcie trwania małżeństwa. Natomiast składniki majątku, które małżonkowie nabyli przed zawarciem związku, stanowią majątek osobisty.
Więcej o małżeńskich ustrojach majątkowych możesz przeczytać w tym artykule na blogu.
Czym jest majątek osobisty?
Majątek osobisty obejmuje wszystkie składniki majątkowe, prawa majątkowe i wierzytelności, które nie są częścią majątku wspólnego małżonków. Jeśli więc przed zawarciem małżeństwa któryś z małżonków był np. właścicielem samochodu czy nieruchomości, to należą one do majątku osobistego, a nie do majątku wspólnego małżonków! Kodeks cywilny precyzyjnie określa elementy zaliczane do majątku osobistego, są to:
- Przedmioty majątkowe nabyte przed zawarciem małżeństwa.
- Przedmioty majątkowe zdobyte poprzez dziedziczenie, zapis lub darowiznę.
- Prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej, podlegające odrębnym przepisom.
- Przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków.
- Prawa niezbywalne, takie jak prawo do żądania alimentów.
- Przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub doznaną krzywdę.
- Przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia.
- Prawa autorskie i pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy.
- Przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego.
Majątek osobisty może także obejmować przedmioty codziennego użytku, takie jak urządzenia domowe, pod warunkiem ich nabycia przez jednego z małżonków poprzez dziedziczenie, zapis lub darowiznę. Pomimo jednostronnego posiadania i zarządzania majątkiem osobistym, drugi małżonek ma prawo korzystać z przedmiotów wchodzących w jego skład, bez konieczności uzyskania zgody właściciela.
Jak wygląda majątek osobisty po zawarciu małżeństwa?
Po ślubie majątek osobisty nadal pozostaje własnością danego małżonka. Oznacza to, że wszelkie przedmioty wchodzące w skład majątku osobistego pozostają odrębną własnością po zawarciu małżeństwa!
Majątek osobisty a rozwód
Orzeczenie rozwodu wiąże się z automatycznym ustaniem wspólnoty majątkowej, natomiast podział wspólnego majątku może odbyć się na dwa sposoby:
- umowa między byłymi współmałżonkami w formie aktu notarialnego — jest to możliwe jedynie w przypadku zgody między stronami,
- prawomocne postanowienie sądu — jest to rozwiązanie w przypadku, gdy współmałżonkowie nie mogą dojść do porozumienia dotyczącego tego, jaka cześć majątku należy się każdej ze stron. Co do zasady, sąd o podziale majątku orzeka w odrębnym postępowaniu od rozwodowego. Gdyż w samym procesie o rozwód mogłoby to spowodować to nadmierną zwłokę. Podział majątku nie obejmuje majątku osobistego małżonka. Rozliczenie dotyczy wyłącznie nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny oraz nakładów z majątku wspólnego na majątek osobisty. Jeśli istnieje spór co do przynależności konkretnych przedmiotów do majątku osobistego, małżonek zainteresowany udowodnieniem tego faktu musi podjąć odpowiednie działania i przedstawić dowody. Ale trzeba mieć świadomość, że sądowy podział majątku może być długotrwały i kosztowny.
Kto dziedziczy majątek osobisty małżonka?
W przypadku dziedziczenia majątku osobistego małżonka kluczową rolę odgrywa obecność testamentu. Jeżeli spadkodawca nie sporządził testamentu, stosuje się zasady dziedziczenia ustawowego. Zgodnie z tymi przepisami, pierwszeństwo do dziedziczenia mają współmałżonek i zstępni, czyli dzieci zmarłej osoby. Dzieci oraz współmałżonek dziedziczą równo, jednak udział współmałżonka nie może być mniejszy niż jedna czwarta całości spadku. W przypadku, gdy małżonkowie nie mieli wspólnych dzieci, spadek przysługuje współmałżonkowi oraz rodzicom zmarłego. W sytuacji, gdy rodzice już nie żyją, spadek może być dziedziczony przez rodzeństwo współmałżonka oraz zstępnych rodzeństwa.
Podsumowanie – jak wygląda majątek po zawarciu małżeństwa?
Zawarcie związku małżeńskiego zakłada pewne uregulowania, które wpływają na finanse małżonków. Warto zdawać sobie sprawę, jak wygląda majątek wspólny oraz co dokładnie wchodzi w skład majątku osobistego. Ważne jest, aby małżonkowie przed zawarciem małżeństwa zdecydowali o swojej sytuacji finansowej tj. czy chcą posiadać wspólność majątkową czy decydują się na rozdzielność. W przypadku wątpliwości dobrze jest skontaktować się z doświadczonym adwokatem. Jeśli szukasz pomocy w tym zakresie zapraszam do kontaktu.
______________________________________________________
Autor wpisu: Adwokat Michał Podgórski
Potrzebujesz pomocy w sprawie o podział majątku wspólnego?
Skontaktuj się ze mną:
+48 695-501-001
kancelaria@mpodgorski.com
