Recydywa to termin, który często pojawia się w rozmowach o prawie karnym, ale nie każdy do końca rozumie, co się za nim kryje. Na pierwszy rzut oka mogłoby się wydawać, że recydywa automatycznie prowadzi do surowszej kary… Jednak w rzeczywistości, prawo karne w Polsce precyzyjnie określa, kiedy i jak wpływa ona na wymiar kary.
- Czym dokładnie jest recydywa?
- Jakie są jej rodzaje?
- Jak wpływa na wymiar kary?
Czytaj dalej, jeśli chcesz poznać odpowiedzi na te pytania. Zapraszam do lektury!
Recydywa – czym jest?
W najprostszym ujęciu, recydywa oznacza ponowne popełnienie przestępstwa przez osobę, która wcześniej już została skazana za podobne przestępstwo.
W polskim systemie prawnym rozróżniamy dwa rodzaje recydywy, które prowadzą do surowszych sankcji. Omawianą instytucję prawa karnego reguluje artykuł 64 Kodeksu karnego (dalej: KK) – i to właśnie na nim skupimy się w tym wpisie.
Na tej podstawie rozróżnić można dwa typy recydywy: podstawową i „multirecydywę” (recydywę wielokrotną).
Recydywa podstawowa
W skrócie dotyczy ona osób, które po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary pozbawienia wolności za umyślne przestępstwo, popełniają w ciągu 5 lat kolejne przestępstwo umyślne, które jest podobne do tego, za które już wcześniej zostali skazani.
W tym kontekście należy zwrócić uwagę na kilka przesłanek, które wynikają z §1 art. 64 KK, a które muszą zostać spełnione łącznie, aby o recydywie można było w ogóle mówić.
Po pierwsze, odnosi się ona wyłącznie do przestępstw umyślnych. Oznacza to, że nawet jeśli ktoś popełni poważne przestępstwo, ale zrobi to nieumyślnie, nie może to być podstawą do uznania recydywy.
Po drugie, wspomniane „przestępstwo podobne” odnosi się do przestępstw godzących w podobne dobra prawne, takie jak mienie, zdrowie czy życie. Niekoniecznie chodzi więc o identyczny charakter czy metodę działania. Oznacza to, że choć przestępstwa mogą różnić się w szczegółach, jeśli mają podobny wpływ na pokrzywdzonego lub społeczeństwo, mogą zostać uznane za podobne w kontekście recydywy.
Co istotne, do uznania recydywy wymagane jest odbycie pierwotnej kary pozbawienia wolności trwającej co najmniej 6 miesięcy – nie wystarczy sama kara grzywny czy ograniczenia wolności, nawet jeśli zostanie zamieniona na pozbawienie wolności. Dopiero po odbyciu takiej kary za „pierwsze przestępstwo”, jeśli sprawca popełni kolejne przestępstwo umyślne w ciągu 5 lat, może się liczyć z możliwością wymierzenia surowszej kary, o czym więcej poniżej.
Multirecydywa
Recydywa wielokrotna, znana także jako „multirecydywa”, to bardziej złożona forma recydywy, którą reguluje art. 64 § 2 Kodeksu karnego. Choć niektórzy mogą sądzić, że wystarczy po prostu popełnić kolejne przestępstwo, by znaleźć się w kręgu multirecydywistów, rzeczywistość jest dużo bardziej skomplikowana…
Aby zostać uznanym za recydywistę wielokrotnego, trzeba spełnić szereg wymagań. Przede wszystkim, osoba musi już wcześniej zostać skazana na podstawie recydywy podstawowej. To oznacza, że do pociągnięcia do odpowiedzialności w ramach recydywy wielokrotnej konieczne jest popełnienie przynajmniej trzech przestępstw.
Recydywa wielokrotna dotyczy recydywistów “podstawowych”, którzy po odbyciu łącznie co najmniej roku kary pozbawienia wolności, popełniają kolejne przestępstwo umyślne w ciągu 5 lat. Oznacza to, że wskazany okres 1 roku może obejmować sumę kar za pierwsze i drugie przestępstwo, pod warunkiem, że każda z tych kar trwała co najmniej 6 miesięcy.
Kolejno, w ciągu pięciu lat od odbycia kary, sprawca musi popełnić przestępstwo umyślne:
- życiu lub zdrowiu,
- zgwałcenia,
- rozboju,
- kradzieży z włamaniem lub
- inne przestępstwo przeciwko mieniu popełnione z użyciem przemocy lub groźbą jej użycia.
Czy oznacza to, że trzeba popełnić trzy identyczne przestępstwa, jak np. rozbój? Nie do końca…
Przestępstwa numer 1 i 2 muszą być podobne i umyślne – to wynika z charakteru recydywy podstawowej, o czym pisałem wyżej. Przestępstwa numer 2 i 3 muszą być takie same rodzajowo, np. 2x rozbój. Jeśli więc przestępstwo numer 3 jest powtórzeniem przestępstwa numer 2, to przestępstwa numer 1 i 3 będą podobne (i oczywiście również umyślne).
W skrócie, w recydywie wielokrotnej nie wystarczy popełnić trzech takich samych przestępstw, ale muszą one wykazywać pewną powtarzalność. Choć mogłoby się wydawać, że jest inaczej, recydywa wielokrotna jest stosunkowo często wykorzystywaną w praktyce instytucją.
Konsekwencje ponownego popełnienia przestępstwa
- W przypadku recydywy podstawowej, sąd, biorąc pod uwagę wszystkie przesłanki, może nałożyć karę za kolejny raz popełnione przestępstwo w wysokości do górnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę. Jednak ważne jest, że decyzja o zaostrzeniu kary w ramach recydywy nie jest automatyczna. Sąd ma możliwość decydowania, czy zastosować surowszą karę, biorąc pod uwagę wszystkie okoliczności sprawy.
- Konsekwencje recydywy wielokrotnej są znacznie surowsze niż w przypadku recydywy podstawowej. Sąd jest bowiem zobowiązany wymierzyć karę pozbawienia wolności, która przekracza dolną granicę wymiaru kary, choćby minimalnie. Może też ten wymiar zwiększyć nawet o połowę w stosunku do górnej granicy ustawowego zagrożenia.
Pomimo tej surowości, możliwe jest warunkowe zawieszenie kary – pod warunkiem, że skazany będzie poddany dozorowi w okresie próby.
Podsumowanie
Recydywa to poważne zagadnienie w prawie karnym, które może znacznie wpłynąć na wymiar kary. Jeśli popełniłeś przestępstwo po raz kolejny, zrozumienie tego, czym jest recydywa i jakie ma konsekwencje, jest kluczowe.
Nie musisz jednak radzić sobie z nią samodzielnie! Skorzystanie z pomocy prawnej może znacząco wpłynąć na wynik Twojej sprawy i pomóc w uzyskaniu możliwie najkorzystniejszego rezultatu. Jeśli masz problem z recydywą, najlepszym krokiem, który możesz wykonać się skontaktowanie z prawnikiem specjalizującym się w sprawach karnych.
Z pewnością zainteresuje Cię też: Prowadzenie samochodu pomimo zakazu i utraty uprawnień
______________________________________________________
Popełniłeś kolejny raz przestępstwo?
Skontaktuj się ze mną:
+48 695-501-001
kancelaria@mpodgorski.com
