Postępowanie spadkowe związane jest z licznymi opłatami. Spadkobiercy muszą dopełnić wielu formalności na swojej drodze – od momentu otwarcia spadku, aż do dokonania działu spadku. Mają oni dwie możliwości, jeśli chodzi o uporanie się z wszystkimi aspektami postępowania spadkowego. Mogą obrać drogę sądową lub dopilnować wszystkich formalności u notariusza. Niestety oba rozwiązania wiążą się z kosztami. W tym artykule wyjaśniam, jakie są koszty postępowania spadkowego.
Zapraszam do lektury!
Na wstępie musisz wiedzieć, że wszystkie koszty uregulowane są w Ustawie o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.
Koszty i przebieg postępowania spadkowego krok po kroku
Pierwszym etapem w sprawie spadkowej jest potwierdzenie praw do spadku. Najczęściej dochodzi do tego w postępowaniu przed sądem, który to wydaje postanowienie, w którym określa, kto jest spadkobiercą po zmarłym i w jakiej części przysługują mu prawa do spadku. Aby doszło do rozpoczęcia sprawy potrzebny jest wniosek o stwierdzenie nabycia spadku. Tutaj pojawia się pierwsza opłata sądowa od wniosku w wysokości 100 złotych.
Wniosek ten składa z reguły spadkobierca – choć może to zrobić każda osoba mająca w tym interes. Jego wypełnienie wiąże się z podaniem kilku istotnych dla sprawy informacji – kto zmarł, gdzie mieszkał, czy pozostawił testament, czy posiadał spadkobierców. Do wniosku należy dołączyć też odpis skrócony aktu zgonu spadkodawcy.
Czy są jeszcze jakieś opłaty?
Tak. Spadkodawcy w postępowaniu spadkowym muszą następnie przyjąć lub odrzucić spadek. Jeśli od śmierci spadkodawcy nie upłynęło 6 miesięcy, to należy uiścić opłatę od takiego oświadczenia. Opłata wynosi 100 złotych. Jeśli odrzucamy spadek, a posiadamy małoletnie dzieci, to należy pamiętać o odrzuceniu spadku także w ich imieniu (oczywiście jeśli przyjęcie go byłoby dla nich niekorzystne). Więcej na ten temat pisałem w tym artykule: Odrzucenie spadku w imieniu dziecka – jak pozbyć się długów?.
Dodatkową opłatą jest również kwota 5 złotych za wpis do Rejestru Spadkowego. Zgodnie z Kodeksem cywilnym:
“Prawomocne postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku, prawomocne postanowienie uchylające lub zmieniające postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku sąd niezwłocznie wpisuje (…) do Rejestru Spadkowego.“
Czy postępowanie spadkowe ma inne ukryte koszty?
Największym “ukrytym”, a zarazem dodatkowym kosztem są na pewno biegli. Oczywiście nie powołuje się ich w każdym postępowaniu. Biegły jest do „zadań specjalnych”, kiedy sąd nie dysponuje wystarczającą wiedzą. Sąd powołuje biegłego w sytuacji, gdy istnieje jakaś wątpliwość – np. czy spadkodawca sam sporządził testament. Koszty biegłego mogą wynieść od kilkuset do kilu tysięcy złotych.
Czy jest możliwość przeprowadzenia postępowania spadkowego u notariusza?
Jeśli nikt nie sprzeciwia się woli spadkodawcy i wszyscy spadkobiercy zgodnie stawią się u notariusza, to tak. Spadkobiercy mogą udać się do notariusza, który w pierwszej kolejności sporządzi akt poświadczenia dziedziczenia. Załatwienie sprawy w ten sposób jest o tyle korzystne, że nie czeka się tak długo jak na postępowanie w sądzie. Spadkobiercy muszą uiścić opłatę w wysokości 50 złotych za sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia, 100 złotych za sporządzenie protokołu dziedziczenia oraz ponieść opłaty dodatkowe jak podatek VAT i opłaty za odpisy dla stron.
Jak wygląda dział spadku w postępowaniu spadkowym?
Po ustaleniu przez sąd, kto jest spadkobiercą i w jakiej części ma on prawa do spadku następuje drugi etap postępowania spadkowego, czyli dział spadku. Każdy ze spadkobierców może złożyć wniosek o dział spadku. To wtedy rozpoczyna się faktyczny podział majątku zmarłego. Sąd ustala, jaka konkretnie część majątku zmarłego przypada konkretnym spadkobiercom. Ustala się też kwestię tego, kto kogo musi “spłacić”. Oczywiście od wniosku należy uiścić opłatę, która jest stała i wynosi 500 złotych. W tym miejscu trzeba jednak wspomnieć o trzech wyjątkach od tej zasady:
- Jeśli spadkobiercy złożoną zgodny wniosek co do działu spadku to opłata jest niższa i wynosi 300 złotych;
- Dla spadkobierców, którzy nie doszli do porozumienia co do podziału majątku wraz ze zniesieniem współwłasności i nie ma z ich strony zgodnego wniosku, opłata wynosi znacznie więcej – bo aż 1000 złotych;
- Jeśli spadkobiercy doszli do porozumienia co do podziału majątku wraz ze zniesieniem współwłasności i jest zgodny wniosek, opłata wynosi 600 zł.
Gdy między spadkobiercami nie doszło do porozumienia co do podziału majątku spadkowego, postępowanie na pewno się wydłuży. W szczególności, gdy w skład spadku wchodzą nieruchomości – np. mieszkanie czy dom lub kosztowne ruchomości – np. samochód. Często konieczne będzie też powołanie biegłego, który zajmie się oszacowaniem wartości tych rzeczy. A to oznacza kolejne koszty.
Czy dział spadku można przeprowadzić u notariusza?
Jeśli spadkobiercy nie są w sporze co do działu spadku, to tak. To jest najprostszy, najszybszy, ale najdroższy sposób. Umowny dział spadku jest przeprowadzony właśnie przez notariusza. Koszt takiego działu jest zdecydowanie droższy niż sądowy. Jednak to notariusz załatwia wszelkie formalności i zajmuje się sprawą od początku do końca. Koszty obliczane są według stawek taksy notarialnej i wartości majątku. Trudno więc przewidzieć, ile dokładnie wyniesie umowny dział spadku bez zapoznania się z konkretną sprawą.
Jak uiścić opłatę sądową w postępowaniu spadkowym?
Niemal każde postępowanie obfituje we wnioski, za które trzeba zapłacić. Są dwa sposoby na uregulowanie należności. Pierwszy to przelew na rachunek bankowy właściwego sądu. Rachunki bankowe są podane na stronach internetowych sądów. Drugi sposób to zapłata w kasie sądu. Trzeba pamiętać, że składając jakikolwiek wniosek, należy do niego dołączyć dowód uiszczenia zapłaty.
Co się stanie, gdy nie dokonam opłaty sądowej?
Brak dokonania opłaty lub przedstawienia dowodu opłaty skutkuje tym, że sąd wezwie do uregulowania należności w terminie 7 dni od chwili doręczenia wezwania. Jeśli termin upłynie, a opłaty nie będzie, sąd wówczas zwróci wniosek.
Ile kosztuje pomoc kancelarii w postępowaniu spadkowym?
Odpowiedź na to pytanie będzie typowo prawnicza, ale… to naprawdę zależy. 🙂 Sprawy spadkowe są bardzo zróżnicowane, dlatego koszt poprowadzenia każdej sprawy jest ustalany indywidualnie. Bierze się pod uwagę stopień skomplikowania sprawy oraz przewidywany nakład pracy. Z uwagi na wiele etapów postępowania spadkowego, zawsze warto zwrócić się o pomoc do doświadczonego profesjonalisty. Prawnik zadba o interesy Klienta, doradzi i wskaże możliwe rozwiązania.
Koszty postępowania spadkowego. Podsumowanie.
Postępowanie spadkowe – ze względu na swój charakter – nie należy do najłatwiejszych. Warto wiedzieć, z jakimi opłatami i kosztami się wiąże, aby móc się dobrze do niego przygotować. Postępowanie spadkowe w sądzie jest długotrwałe, ale zdecydowanie tańsze. Natomiast te u notariusza trwa bardzo krótko, ale trzeba zapłacić więcej.
______________________________________________________
Autor wpisu: Adwokat Michał Podgórski
Potrzebujesz pomocy prawnej w sprawie spadkowej?
Skontaktuj się ze mną:
+48 695-501-001
kancelaria@mpodgorski.com
