Wypadki i kolizje drogowe to niestety smutna codzienność. Mimo że w praktyce obu tych pojęć często używamy zamiennie, istnieje pomiędzy nimi zasadnicza różnica. Ich kwalifikacja zależy bowiem od tego, jakie skutki zdarzenie wywołało. Co do zasady, kolizja jest mniej dramatycznym i groźnym w skutkach zdarzeniem. Wypadek drogowy natomiast wiąże się z obrażeniami ciała przynajmniej jednego z jego uczestników – za co sprawca może ponieść surowszą odpowiedzialność karną. Niemniej jednak każde niepożądane zdarzenie drogowe – kolizja czy wypadek – są związane z ogromnym stresem jego uczestników. Dlatego w dzisiejszym artykule zajmiemy się wyjaśnieniem kilku podstawowych kwestii z tego zakresu, jednocześnie odpowiadając na następujące pytania:
- Czy wypadek drogowy zawsze będzie przestępstwem?
- Jaką odpowiedzialność karną może ponieść kierowca w związku z przestępstwem spowodowania wypadku w komunikacji?
- Jaka kara grozi kierowcy, który spowodował wypadek pod wypływem alkoholu?
- Co w sytuacji, gdy w wyniku wypadku poszkodowaną osobą jest osoba najbliższa?
Zachęcamy do lektury niniejszego artykułu.
Wypadek drogowy – czy zawsze będzie przestępstwem?
Spowodowanie wypadku drogowego może stanowić wykroczenie lub przestępstwo. Zatem już w tym miejscu należy odpowiedzieć przecząco na powyższe pytanie. Zdecydowana większość zdarzeń drogowych polegających na drobnych kolizjach, które nie zagrażają niczyjemu zdrowiu lub życiu, stanowi jedynie wykroczenie. W praktyce w takim przypadku na kierowcę najczęściej zostaje nałożony jedynie mandat i punkty karne.
Sprawa nabiera powagi, gdy na skutek zdarzenia drogowego ktoś doznał uszczerbku na zdrowiu, który trwał dłużej niż siedem dni lub poniósł śmierć. Taki czyn jest bowiem uważany za przestępstwo, a to z kolei wiąże się ze zdecydowanie większą odpowiedzialnością.
Zgodnie bowiem z art. 177 Kodeksu karnego (dalej: k.k.):
Kto, naruszając, chociażby nieumyślnie, zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, powoduje nieumyślnie wypadek, w którym inna osoba odniosła obrażenia ciała określone w art. 157 §1, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
#1 Uwaga!
Tym samym konstrukcja powyższego przepisu powoduje, że przestępstwo spowodowania wypadku w komunikacji stanowi jedno z nielicznych przestępstw, którego można dopuścić się nieumyślnie.
Pierwszą przesłanką konieczną do uznania danego zdarzenia drogowego za przestępstwo jest naruszenie zasad bezpieczeństwa w ruchu. Intuicyjnie każdy w większym lub mniejszym stopniu może zdawać sobie sprawę, z czym wiąże się to pojęcie. Jednak co konkretnie oznacza?
Umyślnym naruszeniem zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym mogą być:
- przekroczenie dozwolonej prędkości;
- niestosowanie się do znaków drogowych;
- przejazd na czerwonym świetle;
- brak stosownych uprawnień do kierowania pojazdem mechanicznym;
- jazda bez zapiętych pasów bezpieczeństwa (zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 5 marca 2013 r. II KK 169/12 kierowca ma obowiązek dopilnowania tego, by pasy zapięli również wszyscy pasażerowie).
Natomiast nieumyślnym naruszeniem zasad bezpieczeństwa drogowego może być z kolei:
- przekroczenie przez kierowcę dozwolonej prędkości – ale z uwagi na to, że nie zauważył on tabliczki oznaczającej początek obszaru zabudowanego lub
- najzwyklejsze niezachowanie należytej ostrożności przy zmianie pasa ruchu albo skręcaniu.
#2 Uwaga!
Zgodnie z tym, o czym wspomnieliśmy powyżej – przestępstwo spowodowania wypadku może zostać popełnione zarówno umyślnie, jak i nieumyślnie. Zatem niewiedza, nieuwaga czy nieostrożność kierowcy nie mogą być powodem do zmniejszenia wymiaru kary oraz jego winy. Jeżeli spowodował on wypadek z powodu swojego roztargnienia – będzie odpowiadał tak samo, jak osoba, która przepisy naruszyła umyślnie.
Odpowiedzialność za spowodowanie wypadku w komunikacji
Drugą przesłanką konieczną do uznania danego zdarzenia za przestępstwo wypadku komunikacyjnego jest poniesienie przez inną osobę niż kierowca uszczerbku na zdrowiu określonego w art. 157 § 1 k.k. Jest to tzw. średni uszczerbek na zdrowiu. Dla uznania, iż takie przestępstwo zostało popełnione, konieczna jest opinia lekarska stwierdzająca, że dana osoba doznała naruszeń czynności ciała lub rozstroju zdrowia przez okres trwający powyżej 7 dni.
#3 Uwaga!
Więcej na temat uszczerbków na zdrowiu w Kodeksie karnym przeczytasz w tym artykule: Rodzaje uszczerbków na zdrowiu.
W tym miejscu należy również dodać, że skutkiem warunkującym odpowiedzialność karną sprawcy wypadku jest nie tylko uszczerbek na zdrowiu trwający powyżej 7 dni (średni lub ciężki uszczerbek), ale również śmierć człowieka. Wówczas mamy do czynienia ze znacznie surowszą karą. Zgodnie z art. 177 §2 k.k., jeżeli następstwem wypadku jest śmierć innej osoby albo ciężki uszczerbek na jej zdrowiu, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
Sąd może również nałożyć na sprawcę wypadku dodatkowy środek karny, jakim jest zakaz prowadzenia pojazdów. Sąd może go orzec na okres od 1 roku do nawet 10 lat.
Spowodowanie wypadku pod wpływem alkoholu i inne
A 178 k.k. przewiduje zaostrzenie karalności sprawcy wypadku, który dodatkowo:
- znajdował się w stanie nietrzeźwości;
- był pod wpływem środka odurzającego;
- zbiegł z miejsca zdarzenia.
Wówczas sąd może wymierzyć karę nawet do górnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę. W konsekwencji nietrzeźwemu kierowcy, który spowodował wypadek ze skutkiem śmiertelnym lub ciężkimi obrażeniami ciała, grozi nawet do 12 lat pozbawienia wolności.
Wypadek drogowy – kiedy będzie przestępstwem? Podsumowanie
Reasumując, jeśli doszło do tzw. „stłuczki”, która nie była związana z zagrożeniem czyjegoś zdrowia lub życia – zdarzenie to kwalifikuje się jako wykroczenie. Sprawcy grozi za nie co najwyżej mandat lub/i punkty karne. Warunkiem uznania wypadku za przestępstwo jest bowiem naruszenie dobra prawnego innej niż sprawca osoby w postaci jej życia lub zdrowia. Z wykroczeniem (a nie przestępstwem) mamy zatem do czynienia wówczas, gdy w wyniku wypadku inna osoba odniosła obrażenia trwające do 7 dni.
Na koniec warto wyjaśnić także dość istotną kwestię, o której często zapomina się przy omawianiu tej tematyki. A mianowicie chodzi o sytuację dość częstą – kiedy podróżujemy samochodem razem z rodziną. Co w sytuacji, w której dojdzie do wypadku, a poszkodowanym będzie osoba najbliższa kierowcy? Takie okoliczności bowiem dość mocno zmieniają ogólną sytuację, na którą realny wpływ ma co do zasady jedynie osoba pokrzywdzona. Ściganie sprawcy wypadku nastąpi jedynie wtedy, gdy pokrzywdzony złoży wniosek o jego ukaranie. Nie dotyczy to jednak sytuacji, gdy inna osoba poniosła śmierć lub ciężki uszczerbek na zdrowiu.
Przeczytaj także:
Tymczasowe Aresztowanie – Wszystko, Co Musisz Wiedzieć
______________________________________________________
Autor wpisu: Adwokat Michał Podgórski
Potrzebujesz pomocy prawnej w zakresie wypadku drogowego?
Skontaktuj się ze mną:
+48 695-501-001
kancelaria@mpodgorski.com
