Obliczanie wysokości alimentów to często czasochłonna i skomplikowana procedura. Ich wysokość zależy od wielu czynników – zarówno dotyczących uprawnionego, jak i zobowiązanego. Ze względu na to, że przepisy Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego dość niejasno precyzują metody ich obliczania, pojawia się wiele pytań w tej kwestii. Od czego zależy wysokość alimentów? Jaka jest ich minimalna kwota? Niestety trudno o znalezienie jednoznacznej odpowiedzi. Z uwagi na to, że kwestia ta ma dla wielu osób spore znaczenie w praktyce, zajmiemy się jej wyjaśnieniem.
W dzisiejszym artykule znajdziesz odpowiedzi na następujące pytania:
- kto może starać się o alimenty?
- jak oblicza się ich wysokość?
- na jakiej podstawie dokonuje się takich obliczeń?
Zapraszamy do lektury.
Obowiązek alimentacyjny nie tylko na rzecz dziecka
Na wstępie warto zaznaczyć, że alimenty to nie tylko świadczenie przysługujące jedynie dzieciom. Mimo powszechnego przekonania, że alimenty przyznawane są tylko na rzecz dziecka po rozwodzie rodziców, w prawie dopuszcza się także inne przypadki. W praktyce, obowiązek płacenia alimentów spoczywa na najbliższej rodzinie. Przede wszystkim będą to krewni w linii prostej, jak: rodzice, dziadkowie oraz dzieci i wnuki. Dodatkowo, do kręgu zobowiązanych zalicza się również rodzeństwo – w tym także to przyrodnie oraz małżonków. W przypadku tych ostatnich, przesłanki orzeczenia alimentów znacznie się różnią od pozostałych. Dlatego na ten moment nie będziemy tego tematu rozszerzać.
Co istotne, nie wszystkie te osoby są zobowiązane do tego świadczenia jednocześnie. W pierwszej kolejności, obowiązek alimentacyjny obciąża dzieci i wnuki, później rodziców i dziadków, a następnie rodzeństwo. A jeśli jest kilku krewnych w tej samej linii (uprawniony ma więcej niż jedno dziecko) – alimenty ciążyć będą na nich najczęściej w częściach odpowiadających ich możliwościom zarobkowym i majątkowym.
Przykład
Na potrzeby tego, co napisałem powyżej załóżmy, że pan Władek jest podupadającym na zdrowiu staruszkiem, mającym dwójkę synów. Nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie z powodu choroby, samotnie wynajmuje mieszkanie i pobiera niewielką rentę. Jeden z synów jest bardzo dobrze usytuowany, a drugi żyje dość przeciętnie. W przedstawionej sytuacji, ojciec może domagać się alimentów od obu synów – jednak niekoniecznie po połowie. Jeden z nich może zostać zobowiązany np. do świadczenia na rzecz ojca kwoty 500 zł miesięcznie, drugi – 150 zł.
Przykład ten dość dobrze obrazuje podejście ustawodawcy do ustalenia wysokości alimentów na rzecz osoby uprawnionej. Jednak o tym w dalszej części artykułu.
Wysokość alimentów
Zobowiązanie do płacenia alimentów nakładane jest przez sąd na członków rodziny, niesprawujących na stałe opieki nad uprawnionym. Polegają one na dostarczaniu środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania na rzecz osoby, która z uzasadnionych przyczyn nie jest w stanie sama się utrzymać. Najczęściej przybierają formę comiesięcznych kwot pieniężnych, wpłacanych ,,do rąk” osoby uprawnionej lub jej przedstawiciela ustawowego. Sąd, określając wysokość alimentów bierze pod uwagę tak naprawdę dwa czynniki, które występują po stronie zobowiązanego i uprawnionego, o czym wspominaliśmy już na początku artykułu. W konsekwencji, wysokość alimentów będzie zależeć od:
- usprawiedliwionych potrzeb osoby uprawnionej do alimentów;
- zdolności zarobkowych osoby zobowiązanej do łożenia na rzecz uprawnionego.
Jeśli chodzi o same potrzeby, bardzo istotne jest to, że wysokość alimentów zależy tylko od tzw. usprawiedliwionych potrzeb. Na tę kwestię z kolei wpływa indywidualna sytuacja każdego uprawnionego, zwłaszcza dziecka. Wówczas sąd musi przeanalizować sprawę oddzielnie, w oderwaniu od innych spraw związanych z alimentami na dzieci. Inne są bowiem potrzeby niemowlaka, inne dziecka poszerzającego swoje horyzonty i zainteresowania, a jeszcze inne schorowanego staruszka. W przypadku potrzeb dzieci, będą one oscylować wokół edukacji, pasji, czy najzwyklejszego utrzymania najczęściej wraz z jednym z rodziców. Natomiast w przypadku osoby dorosłej, mogą to być wydatki związane z wynajęciem mieszkania, wyżywieniem, czy kosztami koniecznego leczenia.
Zdolności zarobkowe osoby zobowiązanej
Druga przesłanka wpływająca na wysokość alimentów z kolei nie jest tak oczywista jak mogłoby się wydawać. W praktyce nie raz spotkałem się ze zobowiązanym, który dumnie podnosił argument, że ,,na papierze jego wynagrodzenie wynosi minimalną krajową”. W praktyce niestety, fakt ten nie ma jakiegokolwiek wpływu na wysokość alimentów. Sąd, oceniając bowiem możliwości zarobkowe zobowiązanego do płacenia alimentów, bierze się pod uwagę nie tylko faktyczny jego zarobek, ale także dochód, jaki mógłby uzyskać, gdyby wykorzystał wszystkie swoje możliwości związane z wykształceniem, doświadczeniem zawodowym, stanem zdrowia, wiekiem i innymi umiejętnościami. Oznacza to, że sąd poddaje ocenie m.in. staż pracy, dotychczasowe zarobki, stopień posiadanego wykształcenia, fakt ukończenia kursów specjalistycznych. Dlatego zobowiązany, który nie wykorzystuje w pełni swojego potencjału do osiągania dochodów, może być obciążony alimentami w wyższej wysokości – określonymi na podstawie jego hipotetycznych możliwości płatniczych.
Alimenty na rzecz dziecka
Poruszając temat, jakim jest wysokość alimentów nie da się go nie rozwinąć o klasyczny scenariusz, w którym to dziecko jest osobą uprawnioną do świadczenia alimentacyjnego. Istotną kwestią w tym przypadku jest fakt występowania dodatkowej przesłanki, wpływającej na wysokość przyznanych alimentów przez sąd. Jest nią zaangażowanie rodzica dziecka w jego utrzymanie i wychowanie. Oczywiście chodzi o tego, który z nim nie mieszka. Brak zainteresowania i kontaktu z dzieckiem oznaczać może wyższą kwotę alimentów.
Przede wszystkim trzeba pamiętać, że dziecko ma prawo do równej stopy życiowej z rodzicami. Tak jak wspomnieliśmy wcześniej, wysokość alimentów będzie zależna od zapewnienia adekwatnego do wieku dziecka rozwoju fizycznego i duchowego. Do alimentów nie można więc zaliczyć tylko kosztów utrzymania, wyżywienia i edukacji. To także koszty związane uczęszczaniem dziecka na zajęcia dodatkowe, czy wakacje.
Wysokość alimentów – podsumowanie
Alimenty to regularne, obligatoryjne świadczenia najczęściej na rzecz członków rodziny. Natomiast obowiązek alimentowania, można egzekwować dopiero po orzeczeniu sądu. Aby uzyskać alimenty, należy złożyć pozew do sądu rejonowego właściwego dla miejsca zamieszkania powoda. Należy pamiętać o tym, aby pozew odpowiednio uzasadnić oraz swoje żądanie poprzeć dowodami. Dopiero wówczas sąd może orzec o przyznaniu alimentów.
Przeczytaj także:
Rozwód – bez winy, czy z winy małżonków?
______________________________________________________
Autor wpisu: Adwokat Michał Podgórski
Potrzebujesz pomocy prawnej w zakresie alimentów?
Skontaktuj się ze mną:
+48 695-501-001
kancelaria@mpodgorski.com
