Na gruncie polskiego prawa, kto posiada na własny użytek substancje psychotropowe lub inne środki psychoaktywne nawet w ilości nieznacznej, podlega karze. Zabronione jest nie tylko posiadanie substancji odurzających, ale też ich wyrabianie, przechowywanie, przetwarzanie, rozprowadzanie – dystrybucja, przywóz, wywóz, przewóz i namawianie do spożycia. W niniejszym artykule zajmiemy się samym zagadnieniem posiadania narkotyków i grożącej za ten czyn kary.
Kwestie prawne związane z narkotykami i innymi substancjami odurzającymi reguluje w Polsce ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 24 kwietnia 1997 roku.
„Narkotyki”, zgodnie z definicją encyklopedyczną, to potoczna nazwa niektórych środków uzależniających. W przepisach prawa definicji narkotyków próżno szukać, znajdziemy natomiast wskazanie czym jest substancja psychotropowa, środek odurzający, czy też nowa substancja psychoaktywna. Są to wszystkie substancje pochodzenia naturalnego lub syntetycznego, działające na ośrodkowy układ nerwowy (art. 4 wspomnianej ustawy).
Podstawowym przepisem, który ustanawia karę za posiadanie narkotyków jest art. 62, a wymiar kary zależy od ilości posiadanych substancji:
1. Kto, wbrew przepisom ustawy, posiada środki odurzające lub substancje psychotropowe, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
2. Jeżeli przedmiotem czynu, o którym mowa w ust.1, jest znaczna ilość środków odurzających lub substancji psychotropowych, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
3. W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
Czy karalne jest zatem każde, nawet krótkotrwałe posiadanie, czyli posiadanie na tzw. własny użytek? Zgodnie z przepisami już nie obowiązującymi, posiadanie narkotyków na własny użytek nie podlegało karze. Natomiast według obowiązującej ustawy, jeżeli przedmiotem czynu, o którym mowa w art. 62 ust. 1 lub 3, są środki odurzające lub substancje psychotropowe w ilości nieznacznej, przeznaczone na własny użytek sprawcy, postępowanie można umorzyć również przed wydaniem postanowienia o wszczęciu śledztwa lub dochodzenia, jeżeli orzeczenie wobec sprawcy kary byłoby niecelowe ze względu na okoliczności popełnienia czynu, a także stopień jego społecznej szkodliwości.
Możliwe jest zatem uniknięcie odpowiedzialności karnej w przypadku posiadania nieznacznej ilości substancji, jednak pod wskazanymi w ustawie warunkami.
Ilość posiadanych narkotyków ocenić można kierując się orzeczeniem Sądu Najwyższego z 11 października 2017 r. (III KK 73/17), gdzie stwierdza się, że ,,Organ orzekający, ustalając znamię znacznej ilości środków odurzających lub substancji psychotropowych w rozumieniu art. 62 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (DzU z 2017 r., poz. 783 ze zm.), powinien brać pod uwagę nie tylko kryterium ilościowe, ale i jakościowe, a także i to, w jakim celu sprawca środki te lub substancje posiadał”.
Co jednak należy traktować jako karalne „posiadanie”? Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 27 stycznia 2011 r. (I KZP 24/10) odpowiedział na pytanie:
“Czy posiadanie środka odurzającego lub substancji psychotropowej związane z jego zażywaniem lub zamiarem zażycia („na własny użytek”) stanowi realizację znamion typu czynu zabronionego z art. 62?”
Według Sądu Najwyższego, posiadanie narkotyków to świadome i faktyczne dysponowanie nimi, niezależnie jak długo trwa stan posiadania. Nie ma zatem znaczenia jaki jest cel dysponowania takimi środkami. Zarówno więc posiadanie związane z użyciem lub zamiarem użycia będzie podlegało karze. Posiadanie każdej ilości narkotyków, niezależnie jak znikoma by była, jest zabronione przez ustawę. Żaden z obowiązujących przepisów nie zezwala na legalne posiadanie narkotyków nawet w celu osobistego używania.
Dodatkowo Sąd Najwyższy w swoim wyroku zwraca uwagę, że „żaden przepis ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii nie zawiera wprost sformułowanego zakazu używania (zażywania) tego rodzaju środków czy substancji. Jednak tylko dlatego, że przepis taki jest po prostu zbędny”. Wyjaśnienie jest proste – gdyby używanie narkotyków było dopuszczalne, konieczne stałoby się również zalegalizowanie ich posiadania.
Podsumowując krótko – posiadanie narkotyków (bez względu, czy na własny użytek, czy też nie), jawi się jako szkodliwe, zarówno ze względów zdrowotnych, jak i prawnych. I nie ma co do tego żadnych wątpliwości.
______________________________________________________
Autor wpisu: Adwokat Michał Podgórski
Potrzebujesz pomocy prawnej w zakresie posiadania narkotyków?
Skontaktuj się ze mną:
+48 695-501-001
kancelaria@mpodgorski.com
