Niepłacenie alimentów to problem, który dotyka wielu osób uprawnionych do ich otrzymywania. Alimenty to nie tylko prawo uprawnionych, ale i obowiązek zobowiązanych. Zapewniają wsparcie finansowe niezbędne do utrzymania odpowiedniego poziomu życia dziecka lub innej osoby, która ich potrzebuje. Niestety, z różnych powodów, niektórzy unikają spełniania tego obowiązku. Co wtedy? Warto wiedzieć, że prawo w tej kwestii jest surowe, a niepłacenie alimentów może prowadzić do poważnych konsekwencji prawnych.
Zapraszam do lektury!
Niepłacenie alimentów – co na to przepisy?
Nieuregulowane należności alimentacyjne to spory problem, dlatego przepisy prawa w tej kwestii są jednoznaczne. Zapłata alimentów to z reguły “być albo nie być” uprawnionego, a niewywiązywanie się z tego obowiązku może skończyć się surowymi sankcjami. Mało kto bowiem zdaje sobie sprawę z tego, że notoryczne niepłacenie alimentów to przestępstwo (tzw. niealimentacji)!
Odpowiedzialność karna za niepłacenie alimentów, uregulowana jest w art. 209 Kodeksu karnego:
Kto uchyla się od wykonania obowiązku alimentacyjnego […], podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
Warunkiem uznania takiego zachowania za przestępstwo jest nieuregulowanie co najmniej trzech rat.
Co ważne, przestępstwo niealimentacji ścigane jest na wniosek:
- pokrzywdzonego (czyli osoby, która alimenty miała otrzymać lub jej przedstawiciela ustawowego),
- organu pomocy społecznej lub
- organu podejmującego działania wobec dłużnika alimentacyjnego.
Wyjątkiem jest sytuacja, gdy pokrzywdzonemu przyznano świadczenia rodzinne lub pieniężne (które są wypłacane, gdy egzekucja alimentów się nie powiodła). Wówczas niealimentacja ścigana jest z urzędu (tzn. bez ingerencji ww. osób).
Co grozi za niepłacenie alimentów?
Zacznijmy od grzywny, która wydaje się najłagodniejszą z kar – to kara finansowa, która może jednak mocno obciążyć portfel dłużnika.
Kolejnym “stopniem” jest ograniczenie wolności. Polega ono na obowiązku wykonywania prac społecznych lub potrąceniu od 10% do 25% miesięcznego wynagrodzenia za pracę na cel społeczny wskazany przez sąd.
W skrajnych przypadkach, gdy dłużnik notorycznie unika płacenia, może dojść do pozbawienia wolności. Kara ta jest wymierzana, gdy inne środki zawodzą i może trwać od kilku miesięcy do nawet kilkunastu lat. (Przykładowo, jeśli niealimentacja naraża osobę uprawnioną na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych sąd może skazać nawet na 12 lat pozbawienia wolności.)
To jednak nie wszystko! Niepłacenie alimentów niesie ze sobą także inne skutki. Niepłacący może zostać wpisany do rejestru dłużników. Mało tego, osobie uchylającej się od zapłaty alimentów można nawet zatrzymać prawo jazdy!
Kiedy możliwe jest zatrzymanie prawa jazdy za brak alimentacji?
Może to nastąpić, jeśli przez ostatnie sześć miesięcy dłużnik nie płacił co najmniej 50% zasądzonej kwoty alimentów, a dodatkowo:
- odmawia złożenia oświadczenia majątkowego,
- przeprowadzenia wywiadu alimentacyjnego,
- rejestracji jako bezrobotny lub
- przyjęcia oferowanej pracy.
Te konsekwencje mogą wpłynąć nie tylko na codzienne funkcjonowanie, ale także na przyszłe możliwości finansowe i zawodowe. To zaś ma jeszcze bardziej motywować zobowiązanych do regulowania należności w terminie.
Biorąc pod uwagę fakt, że w całej Polsce ponad 289 tysięcy osób, głównie mężczyzn, unika płacenia alimentów na swoje dzieci, ma to szczególne znaczenie. Pod koniec 2023 roku roku suma zaległych świadczeń alimentacyjnych wyniosła prawie 15 miliardów złotych!
Czy można uniknąć kary za niepłacenie alimentów?
Choć kary są surowe, to jest jednak sposób, aby uniknąć dotkliwych konsekwencji.
Po pierwsze, jeśli w ciągu 30 dni od dnia pierwszego przesłuchania (jako podejrzany) dłużnik uiścił w całości zaległe alimenty – wówczas nie podlega on karze. Dotyczy to przypadku “standardowej” niealimentacji.
Po drugie, gdy mamy do czynienia z niealimentacją, która naraża uprawnionego na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, sąd odstępuje od wymierzenia kary – pod pewnymi warunkami. Dzieje się tak, jeśli maksymalnie 30 dni od dnia pierwszego przesłuchania (jako podejrzany), sprawca ureguluje całość zaległych alimentów, a wina i społeczna szkodliwość czynu nie przemawiają przeciwko temu odstąpieniu.
Jeśli interesuje Cię temat alimentów, zerknij też do tego wpisu: Kiedy należą się alimenty od byłego małżonka?
Podsumowanie
Niepłacenie alimentów to poważny problem, który dotyka wielu osób uprawnionych do ich otrzymywania. Brak regularnych wpłat może mieć katastrofalne skutki dla finansów rodziny, ale na szczęście istnieją sposoby, aby skutecznie egzekwować należne świadczenia. W takich sytuacjach warto skorzystać z pomocy prawnika specjalizującego się w sprawach alimentacyjnych. Dlaczego? Profesjonalna porada prawna może być kluczowa w zrozumieniu Twoich praw i dostępnych rozwiązań problemu.
______________________________________________________
Potrzebujesz pomocy w sprawie o alimenty?
Skontaktuj się ze mną:
+48 695-501-001
kancelaria@mpodgorski.com
